Qarshi davlat universiteti fizika-matematika fakulteti fizika kafedrasi


ІІ-BOB  SUYUQLIKLARDA ISSIQLIK HARAKATI TUFAYLI YUZ



Download 0,99 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/41
Sana13.06.2021
Hajmi0,99 Mb.
#66154
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   41
Bog'liq
suyuqliklarda issiqlik harakati tufayli yuz beradigan mexanizmlarni organish

ІІ-BOB 

SUYUQLIKLARDA ISSIQLIK HARAKATI TUFAYLI YUZ 

BERADIGAN MEXANIZMLAR. 

2.1 Suyuqliklarda issiqlik harakati tufayli ichki energiya o’zgarishi. 

Ichki  energiya  tushunchasi  termodinamik  sistemalarning  faqat 

muvozanat  holatlarigagina  tegishlidir.  Shuning  uchun  biz  bu  yerda 

sistemaning  boshlang‗ich  va  oxirgi  holatlari  muvozanat  holatlar,  deb  faraz 

qilamiz.  Biroq  sistemani  bir  holatdan  ikkinchi  holatga  va  or aliq  holatlarga 

о‗tkazuvchi prosseslar,muvozanatsiz bо‗lishi ham mumkin. 



Sistemaning  U  ichki  energiyasi  deb  shunday  holat  funksiyasiga  aytiladiki, 

sistemaning  adiabatik  qobiqda  amalga  oshirayotgan  har  qanday  protsessida  bu 

funksiyaning  orttirmasi  sistemaning  boshlalg’ich  holatdan  oxirgi  holatga 

о‘tishidatashqi kuchlarning sistema ustida bajargan ishiga tengdir. Bunday holat 

fuiksiyasini  kiritish  imkoniyati  adiabatik  qobiqda  sistema  ustida  bajarilgan 

ishning  faqat  sistema  boshlang‗ich  va  oxirgi  xolatiga  bog‗liq  bо‗lib,  о‗tish 

usullariga  bog‗liq  emasligiga  asoslanadi.  Agar  sistema  adiabatik  qobiqqa 

joylashtirilgan bо‗lsa, u holda  

                                       

         

tashqi

A

U

U

12

1



2



                                                                                                        

(2.1) 


bо‗ladi,  bu  yerda  U

1

va  U



2

  —  sistemaning  1  va  2  holatlardagi  ichki 

energiyalari,  A

12

tashqi



    —  tashqi  kuchlarning  sistema  1  holatdan  2  holatga 

ixtiyoriy yo’l bilan о‗tganida uning ustida bajargan ishi. Ma‘lumki, «orttirma» 

sо‗zi  arifmetik  ma‘noda  emas,  algebraik  ma‘noda  tushunilishi  kerak. 

Sistemaning  ichki  energiyasi  ortishi  ham,  kamayishi  ham  mumkin,  A

12

tashqi



  

ish esa musbat ham, manfiy ham bо‗lishi mumkin. 

Sistema 1  holatdan 2  holatga  adiabatik о‗ta  olmasligi  ham  mumkin.  U 

holda(2.1) ta‘rifning ma‘nosi yо‗qoladi. Biroq bunday hollarda,  2 holatdan 1 

holatga  teskari  adiabatik  о‗tish  amalga  oshishi  mumkin.  Ichki  energiyaning 

о‗zgarishini  aniqlash  uchun  bunday  о‗tishdan  foydalanish  ham 

kerak,ya‘ni(2.1)formula о‗rniga 

                                       

tashqi

A

U

U

21

2



1



 

                                                          

(2.2) 



52 

deb  yozish  mumkin.  Shunday  qilib,  yoki 1→2  adiabatik  о‗tishdan,  yoki 2 



1  teskari  adiabatik  о‗tishdan  foydalanib,  ixtiyoriy  1  va  2  holatlardagi  ichki 

energiya farqini hamma vaqt aniqlash mumkin [10,11]. 

  Barcha  energiyalar  singari,  ichki  energiya  ham  bir  qiymatli  emas, 

balki  ixtiyoriy additiv doimiy  aniqligida  topilgan.  Bunday  bir  qiymatlimaslik 

fizik  xulosalarning  real  mazmuniga  ta‘sir  qilmayadi.  Energiyaning  о‗zi 

emas,  balki  turli  holatlardagi  energiyalar  farqi  real  ma‘noga  egadir,  bu 

ayirmaning qiymatlari ixtiyoriy doimiyning tanlanishiga bog‗liq bо‗lmaydi. 

Holatlardan  birini  nolinchi  holat  deb,sistemaning  bu  holatdagi

  ICHKI

 

energiyasini  nolga  teng  deb  olish  mumkin.  Bu  holda  ixtiyoriy,  boshqa 



holatdagi  ichki  energiya  bir  qiymatli  aniqlanadi.  Shunday  qilib,  ichki 

energiyaning  shunday  ta‘rifini  berish  mumkln.  Sistemaning  qandaydir  biror 




Download 0,99 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   41




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish