Qarshi davlat universiteti filologiya fakulteti

Mavzu bo’yicha zaruriy adabiyotlar:
1.Abduazizov A.A. O’zbek tilinbing fonologiyasi va morfonologiyasi. –T.:O’qituvchi, 1992.
2.Mengliyev B.R. Hozirgi o’zbek adabiy tili. Fonetika-fonologiya. Grafika. Imlo. Leksikologiya-semasiologiya. Leksikografiya. I qism Qarshi. 2004.
3.Y.Hamrayeva, va b. Hozirgi o’zbek adabiy tili. Mashqlar to’plami. 1-qism. Qarshi, 2005. O’quv qo’llanma. QDU IK tas. 7-10-betlar.
3.Pog’onali munosabatni aniqlash.
[a] va [i], [o] va [u] tovushlari keng va tor xususiyatlariga ko’ra farqlanadi hamda bir-biriga nisbatan qarama-qarshi turadi. Lekin bu tovushlarning barchasini “unli”leksemasi qamrab oladi. “unli”leksemasi esa, “undosh” leksemasi bilan birgalikda “fonema” leksemasi tomonidan qamrab olinadi. Demak, “[a] va [i], [o] va [u]”, “unli”, “fonema” leksemalari pog’onali munosabatga kirishgan.
Mavzu bo’yicha zaruriy adabiyotlar:
1.Abduazizov A.A. O’zbek tilinbing fonologiyasi va morfonologiyasi. –T.:O’qituvchi, 1992.
2.Mengliyev B.R. Hozirgi o’zbek adabiy tili. Fonetika-fonologiya. Grafika. Imlo. Leksikologiya-semasiologiya. Leksikografiya. I qism Qarshi. 2004.
3.Y.Hamrayeva, va b. Hozirgi o’zbek adabiy tili. Mashqlar to’plami. 1-qism. Qarshi, 2005. O’quv qo’llanma. QDU IK tas. 7-10-betlar.
4.Mashqda keltirilgan gaplardagi lisoniy ziddiyatlarni aniqlang.
Noto’liq ziddiyatga kirishgan til unsurlari: [a], [o] fonemalari lablanganlik belgisiga ko’ra; [b], [v] undosh fonemalari esa labning ishtirokiga ko’ra; [ijodkor], [shoir] leksemalari.
Darajali ziddiyatga kirishgan til unsurlari: [i], [e], [a] tilning ko’tarilish darajasiga ko’ra.[d], [y], [g] [q] undoshlari esa tilning qayerida hosil bo’lishiga ko’ra.
Teng qiymatli ziddiyatga kirishgan til unsurlari: [a], [o] unlilari til olda til orqa belgisiga ko’ra. [d], [t] jarangli-jarangsiz belgisiga ko’ra. Leksemalardan quyidagilar: [Nazm], [nasr], [sarala], [hidla] va boshqalar.


Mavzu bo’yicha zaruriy adabiyotlar:
1.Abduazizov A.A. O’zbek tilinbing fonologiyasi va morfonologiyasi. –T.:O’qituvchi, 1992.