Qarshi davlat universiteti amaliy matematika va informatika kafedrasi

Matnlarni tahrirlash.

Matn bo‘ylab harakatlanish. Matnni yozib diskka fayl shaklida saqladik. Endi matn bo‘ylab harakatlanib tuzatishlar kiritishimiz, shakl berishimiz mumkin. Tuzatish uchun esa kerakli joyga borish kerak. Matn buylab sichqon yordamida, klaviatura va menyu yordamida harakatlanish mumkin.

Sichqon yordamida— gorizontal va vertikal harakatlantirgich (oynaning pastki qismi va o‘ng tomonida)ni uyoqqa-buyoqqa sichqon bilan tortish orqali amalga oshiriladi. Kursor esa avvalgi joyida turadi. Kerakli joyga sichqon tugmasi bir marta bosilsa kifoya.

Klaviatura yordamida esa quyidagicha harakatlanamiz:

 Yuqoriga, pastga, o‘ngga yoki chapga bitta позицияga o‘tish uchun kursorni boshqarish tugmalari orqali;

 Bitta abzatsga va bitta so‘zga — Ctrl va strelkalar yordamida;

 Bir sahifaga yuqoriga yoki pastga— PageDown va PageUp;

 Satr boshiga yoki oxiriga borish— Home va End tugmalari yordamida;

 Matn boshiga yoki oxiriga borish— Ctrl+Home yoki Ctrl+End tugmalari yordamida.

Menyu yordamida quyidagicha harakatlanamiz. Menyuning Правка punktidan Перейти buyrug‘i tanlanadi (yoki F5 bosiladi). Переход oynasi paydo bo‘ladi va u oynada qayerga borish kerakligi ko‘rsatiladi. 10-sahifaga o‘tish uchun 10 yoziladi. 10 sahifa orqaga qaytish uchun –10, oldinga o‘tish uchun +10 kiritiladi. Shift+F5 tugmalari yordamida oxirgi muharrirlangan joyga qaytish mumkin.

Matn qismlarini ajratish (belgilash). Matnning biror qismini o‘zgartirish yoki bezak berish uchun avvalo uni ajratib olish kerak. Bu ish esa klaviatura yoki sichqon yordamida amalga oshiriladi.

Klaviatura yordamida— kursor matn qismi boshiga qo‘yiladi. Shift tugmasini bosib turgan holda yo‘nalish strelkalarining mosini bosamiz va kerakli qismni ajratib olamiz.

Matnning barcha qismini ajratish uchun Ctrl+5 (qo‘shimcha klaviaturadagi 5 raqami) tugmalari bosiladi yoki menyudan (Правка-Выделить все) foydalaniladi.

Sichqon yordamida— kursor matn qismi boshiga qo‘yiladi. Sichqon chap tugmasi bosib turilgan holda kerakli joyga sudrab borilib keyin qo‘yib yuboriladi. Ajratilgan matn qora fon bilan ajratiladi. Ajratishni bekor qilish uchun sichqon tugmasi matn istalgan joyiga bir marta bosiladi.