Qaraqalpaq tili pa’ninen. B. Qurbanbaeva

A l g ’ i ’  s o ’z

 

 

Ma’mleketlik til biyligine iye bolg’an qaraqalpaq tildi woqi’ti’wdi’ bu’gingi ku’nnin’ 

da’wir  talaplari’na  juwap  beretug’i’n  da’rejege  jetkeriw  a’hmiyetli  wazi’ypalardan 

yesaplanadi’. 

G’a’rezsizlikke  yeriskennen  son’  qaraqalpaq  tilinin’  lati’n  jazi’wi’na  tiykarlang’an 

jan’a  a’lipbesi,  imla  qag’i’ydalari’ni’n’  islenip  shi’g’i’lg’anli’g’i’,  is  ju’rgiziwdin’ 

ma’mleketlik tilde ali’p bari’li’p ati’rg’anli’g’i’, ta’lim wo’zbek, qazaq, rus tillerinde ali’p 

bari’latug’i’n  qa’nigeliklerde  qaraqalpaq  tilin  puxta  u’yreniw  za’ru’rliklerin  keltirip 

shi’g’ardi’.  Sog’an  baylani’sli’  joqari’  woqi’w  ori’nlari’ni’n’  ta’lim  basqa  tillerde 

(wo’zbek, qazaq, rus) ali’p bari’latug’i’n toparlari’nda qaraqalpaq tilin ma’mleketlik til 

si’pati’nda u’yreniw wazi’ypasi’ belgilendi. 

Bul qollanbani’ du’ziwdegi tiykarg’i’ maqsetimiz studentlerdin’ qaraqalpaq tilinen 

iyelegen  bilim  ha’m  ko’nlikpelerin  bekkemlew,  ma’mleketlik  tildi  puxta  u’yreniw,  sol 

tiykari’nda  wolardi’n’  so’zligin  bayi’ti’w,  qaraqalpaq  tilinen  joqari’  da’rejede  awi’zeki 

ha’m jazba sawatli’li’g’i’n ta’miyinlewge yerisiwden ibarat. 

Teoriyali’q  temalardi’  u’yreniw  ha’m  a’meliy  shi’ni’g’i’wlardi’  wori’nlaw  arqali’ 

studentler  qaraqalpaq  tili  sabag’i’nda  qa’tesiz  duri’s  jazi’wg’a,  qaraqalpaq  tilinin’ 

grammatikali’q  qag’i’ydalari’,  normalari’na  tiykarlani’p  wo’z  pikirlerin  awi’zeki  ha’m 

jazba  tu’rde  yerkin  ayta  ali’wg’a,  wo’z  betinshe  jumi’slar  islewge,  tiyisli  wori’nlarda 

irkilis  belgilerin  duri’s  qoyi’wg’a  ha’m  t.b.  u’yrenedi.  Sonli’qtan  da,  qollanbada 

ta’rbiyali’q  a’hmiyetke  iye  yerkin  temalar  berildi.  Wo’zbek  tilindegi  tekstlerdi 

qaraqalpaq  tiline  awdarmalawg’a  baylani’sli’  tapsi’rmalar  ha’m  teoriyali’q  bilimlerin 

bekkemlew maqsetinde shi’ni’g’i’wlar, ayi’ri’m wori’nlarda test sorawlari’ da berildi. 

Ta’lim  basqa  tillerde  ali’p  bari’latug’i’n  qa’nigeliklerdin’  wo’zbek,  qazaq,  rus 

toparlari’ studentlerinin’ qaraqalpaq tilinen wo’z betinshe jumi’slardi’ wori’nlaw ushi’n  

arnalg’an  bul  qollanbada  kishigirim  kemshilikler  boli’wi’  da  mu’mkin.  Degen  menen, 

qollanba  joqari’  woqi’w  wori’nlari’  studentlerinin’  qaraqalpaq  tili  pa’ninen  wo’z 

betinshe jumi’slardi’ wori’nlawi’nda u’lken paydasi’n tiygizedi.    

---

 

5