Qaraqa-2014-128-bet

§13. Iyesi belgisiz gà’p
64-shi’ni’g’i’w
. 
Gà’plerdi woqi’n’. Wolàrdi’n’ bàslàwi’shi’ni’n’ bàri’-
joqli’g’i’nà di’qqàt àwdàri’n’ hà’m bàyànlàwi’shi’ni’n’ neshinshi bette
qollàni’li’p kelgenin àyti’n’.
1. Bàlà jerde jàti’rg’àn portfelin àli’p, du’rmiyindi qolti’g’i’nà
qi’sti’. 2. Tàwdàn tez tu’sti de, jànbàwi’rdàn ji’làndày àtli’g’i’p
ketti. 3. U’yine jàqi’nlàg’àn sàyi’n ishi uli’-du’pildi boli’p qorqà
bàslàdi’. 4. Woni’n’ yendi bàg’ànàg’i’ bàspàq jàlmàg’àn ko’ylekke
juwàp beriwi kerek. 5. Men woni’ bilqàstàn islegenim joq.
6. Bà’rinen de beter bàlàni’n’ àtàsi’nà jàni’ àshi’ytug’i’n yedi.
(Sh.A.)
Iyesi belgisiz gà’ptin’ bàyànlàwi’shlàri’, ko’binese àni’q-
li’q meyildin’ 3-bet, hà’zirgi, keler hà’m wo’tken mà’hà’l-
lerinde qollàni’làdi’. Mi’sàli’: G’àwàshàlàrdi’ 
àynàli’p shi’qti’
.

---

46
Geypàrà àti’zlàrdà toqtàp, bir nà’rselerdi 
woylàsti’
. Sol jerde
biràz 
irkilip turdi’
. Jerden topi’ràq 
àli’p ko’rdi.
(W.X.)
Bul gà’plerdegi qàrà hà’rip penen jàzi’lg’àn feyiller
àni’qli’q meyildin’ III bet, wo’tken mà’hà’linde kelgen. Bul
feyillerdin’ is-hà’reket iyeleri belgisiz boli’p kelgen.
Bàyànlàwi’shi’ belgisiz iyeni (betti) bildiretug’i’n bir bàs
àg’zàli’ gà’ptin’ tu’rine iyesi belgisiz gà’p delinedi.
Iyesi belgisiz gà’plerde tiykàrg’i’ di’qqàt is-hà’rekettin’
iyesine yemes, is-hà’rekettin’ wo’zine qàràti’lg’àn bolàdi’.
Is-hà’rekettin’ iyesi àldi’ng’i’ gà’plerde àyti’li’p, kontekst
àrqàli’ mà’lim boli’p turàdi’. Mi’sàli’: 1. Shi’li’mbet keldi
de, àdàmlàrdi’ bo’listirdi. 2. Menin’ shegim Bàzàrbày menen
tu’sti... 3. Bug’àn men wonshà quwànbàymàn. 4. Sebebi,
Bàzàrbày tirseklew. 5. Wol yeregisiwdi jàqsi’ ko’redi.
6. Qà’lesen’, senin’ menen de to’belesiwden qàytpàydi’.
7. Shi’li’mbetti de wonshà jàqti’rmàydi’. 
(S.S.)
Bul mi’sàllàrdà yen’ son’g’i’ 6 — 7-gà’p — iyesi belgisiz
gà’p. Wolàrdà is-hà’rekettin’ iyesi (bàslàwi’sh) àldi’ng’i’
gà’plerde àyti’lg’ànli’qtàn, stillik tàlàpqà i’làyi’q tu’sirilip
qàldi’ri’lg’àn.
65-shi’ni’g’i’w
. Woqi’n’. Iyesi belgisiz gà’pti tàwi’p, woni’n’
bàyànlàwi’shi’ni’n’ neshinshi bette yekenin hà’m sol gà’ptin’ ne ushi’n iyesi
belgisiz gà’p dep àtàli’wi’nà tu’sinik berin’.
Telefonogràmmàni’ kesh àldi’. Trestke bàri’wi’ kerek yeken.
Bul xàbàrdi’ obyektlerdi àràlàp kelgennen keyin yesitti. Azàndà
yerte jolg’à shi’g’i’wdi’ go’zlegen menen, ne yekenine tu’sinbey,
kàbinetinde yeglenip qàldi’. Buni’n’ u’stine keshki jobàlàsti’ri’wg’à
àdàmlàrdi’ shàqi’ri’p qoyg’àn yedi.
Temirbày kàbinetin àynàli’p ju’rip, sààti’nà qàràdi’. Telefon-
ni’n’ trubkàsi’n ko’terip, wo’zin No’kis penen tutàsti’ri’wdi’
soràdi’. Mu’mkinshiligi bolsà, tezirek àli’p ber dep wo’tinish
yetti.
Trest bàsqàri’wshi’si’ni’n’ jà’rdemshisi àshi’m-àyri’q hesh
nà’rse àytà àlmàdi’. Bul qi’sqà so’ylesiwden keyin telefon
stànciyàsi’nàn bàs injenerdin’ u’yinin’ nomerin àli’p beriwdi
wo’tinish yetti. Trubkàni’ ko’tergen dosti’si’ni’n’ dàwi’si’n yesitti.
(S.S.)

---

47
66-shi’ni’g’i’w
. Ko’shirip jàzi’n’. Iyesi belgisiz gà’plerdi tàwi’p,
bàyànlàwi’shi’-ni’n’ àsti’n si’zi’n’. Sol bàyànlàwi’shlàrdi’n’ qàysi’ meyilden
bolg’àni’n hà’m neshinshi bette yekenin àni’qlan’.
1. Woràyli’q ko’sheler menen ju’rip, Jumà àdàmlàrdi’n’
keynine ser sàldi’. 2. Jurtti’n’ ju’ris-turi’si’nàn, so’zlerinen
qàndày dà bir tà’shwishlerdi sezdi. 3. Sonli’qtàn wonshà tàn’lànà
bermey-àq, Sàhibjàmàldi’n’ keliwin ku’tip woti’rdi’.
4. Ku’tilmegende àldi’nàn shi’qti’.
(W.X.)
5. Buri’ng’i’ qà’ddinshe
isley berdi. 6. Jumi’stàn bosàg’àn wàqi’tlàri’ndà tiyip-qàshi’p
kishkene qàqi’rà dà sàli’p àldi’.
(N.D.) 
7. Qàsqi’rdi’n’ àwzi’nàn
silekeyi àg’i’p, àshli’qtàn ishi qàbi’si’p, jutàp qàlà berdi.
8. Wo’zine tà’n sàqli’q penen gu’màn yetip, àli’si’ràqtàn bir
àylàni’p shi’qti’. 
(Sh.S.)