Qamariddin usmonov o‘zbekiston tarixi milliy istiqlol davri

iborat“.
I. A. Karimov.
 O‘zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashti-
rish yo‘lida. T., O‘zbekiston, 1995, 197- bet.
Jahon tajribasida barqarorlashtirish siyosatini amalga oshi-
rishda bir necha xil yondashuvlardan foydalanilgan.
Birinchisi
 — monetar yondashuv deb atalib, pulning qadr-
sizlanishi darajasini pasaytirib turishga, pul massasini hamda
to‘lovga qodir bo‘lgan jami talabni keskin kamaytirish hisobiga
pul muomalasini barqarorlashtirishga asoslangan.
Ikkinchisi
 — ishlab chiqarishni va tadbirkorlik faoliyatini
rivojlantirishni rag‘batlantirishga, tarkibiy qayta tashkil qilish-
larni amalga oshirishga, qattiq moliyaviy va pul-kredit siyosati
o‘tkazishga, tovar bilan qoplashning iloji bo‘lmagan ortiqcha
talablarni cheklashga asoslanadi.
O‘zbekiston iqtisodiyotni barqarorlashtirish, iqtisodiy o‘sish va
aholi farovonligini ta’minlash uchun qattiq monetarizmga emas,
balki muvozanatga keltirilgan monetar siyosatni asosiy tarmoqlarni
va ishlab chiqarishni tarkiban qayta tashkil etishni qo‘llab-quv-
vatlash siyosati bilan qo‘shib olib borish yo‘lidan bordi.
Iqtisodiyotning asosiy tarmoqlarini tarkiban qayta qurish,
tarkibiy o‘zgarishlar nima, uni qanday tushunmoq kerak?
Òarkibiy o‘zgarishlar deganda, xomashyo yetishtirishga
mo‘ljallangan iqtisodiyotdan tayyor mahsulot ishlab chiqarishga
o‘tishni, korxonalarni yangi, zamonaviy texnika, asbob-usku-
nalar bilan qayta jihozlashni, norentabel korxonalarni tugatish-
ni, raqobatga bardosh bera olmaydigan mahsulot ishlab
chiqarayotgan korxonalar ixtisoslashuvini o‘zgartirishni, yangi
korxonalar barpo etishni tushunmoq lozim.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

1 5 2
O‘zbekistonda islohotlarning dastlabki yillaridanoq iqtisodi-
yotning quyidagi tarmoqlarida chuqur tarkibiy o‘zgarishlarni
amalga oshirish chora-tadbirlari ko‘rila bordi:
— o‘zak tarmoqlarni — neft va gaz sanoatini, energetikani,
oltin qazib olish, rangli metallurgiya tarmoqlarini modernizatsi-
yalash, yangilash;
— transport va aloqa tizimini, muhandislik kommuni-
katsiyalarini va ishlab chiqarish infratuzilma tizimini yangilash;
— qora metall va metall mahsulotlari ishlab chiqaruvchi
Bekobod metallurgiya kombinatini tubdan ta’mirlash ;
— qishloq xo‘jalik mashinasozligini, paxtachilik uchun chigit
ekish, g‘o‘zaga ishlov berish va paxta terish mashinalari ishlab
chiqaruvchi korxonalarni tarkiban qayta qurish va yangilash;
— samolyotsozlik, radioelektronika, elektrotexnika sohasini
rivojlantirish;
— O‘zbekiston uchun tamomila yangi bo‘lgan avtomo-
bilsozlik sanoatini barpo etish;
— kimyo sanoati kompleksini qayta qurish;
— qishloq xo‘jaligida va umuman agrosanoat kompleksida
chuqur tarkibiy o‘zgarishlar va progressiv siljishlarga erishish;
— paxta, pilla, meva va sabzavot, uzumni qayta ishlovchi tar-
moqlarni yangi texnika   bilan qayta   qurollantirish, ip yigirish va
to‘qimachilik sanoatida tayyor mahsulotlar ishlab chiqaruvchi
yangi korxonalar qurish va boshqalar.
Iqtisodiyot tarkibini qayta qurish,
yangi korxonalar barpo etish katta
mablag‘larni talab qiladi, albatta. Shu
boisdan islohot yillarida iqtisodiyotga
mablag‘-sarmoya jalb qilishning turli manbalari ishga solindi.
Ular quyidagilardan iborat:
— davlat budjetidan ajratiladigan mablag‘lar;
— respublika banklaridan olinadigan kreditlar;
— korxonalarning o‘z sarmoyalari;
— aholi sarmoyalari;
— qarz beruvchi mamlakatlardan olinadigan davlat qarzlari;
— xalqaro iqtisodiy tashkilotlardan olinadigan moliya-kredit
resurslari;
— chet el firmalari va kompaniyalarining kiritayotgan bevo-
sita investitsiyalari.
Iqtisodiyotda tarkibiy o‘zgarishlarni chuqurlashtirish va rivoj-
lantirish uchun barcha mablag‘lar hisobiga sarmoya solish
yildan yilga o‘sib bordi. Shu maqsadda solingan sarmoyalar hajmi