Qadimgi Yunoniston manbalari va geografik o’rni Mundarija Kirish

Qadimgi Yunoniston manbalari va geografik o’rni
Mundarija
Kirish
I. Qadimgi Yunoniston tarixiga va ellinizm
davriga oid manbalar:
1) Yozma manbalar:
2) Ashyoviy manbalar.
II. Qadimgi Yunonistonning tabiati va aholisi:
1) Relefi;
2) Dengizlar, qo‘ltiqlar, bo‘g‘ozlar;
3) Orollar;
4) Iqlimi;
5) Mineral boyliklar;
6) Yunonistonning oblastlari;
7) Aholisi va tili.

KIRISH


Mavzuning dolzarbligi. O‘zbekiston istiqlolga erishgandan so‘ng jamiyat ijtimoiy siyosiy hayotining barcha jabhalarida keng o‘zgarishlar davri boshlandi. Bu jarayon intelektual sohada ham o‘z aksini topdi.
Eng asosiy ijtimoiy gumanitar fan hisoblangan tarix fani oldiga hal etilishi lozim bo‘lgan dolzarb muammolarni ko‘ndalang qilib qo‘ydi. Oqibatda sovet tarixshunosligi nuqtai nazaridan o‘rganilgan mavzular qaytadan ilmiy tadqiqot sifatida o‘rganila boshlandi.
Bundan tashqari tarixning “oq dog‘lari” sifatida o‘rganilmagan mavzularni tadqiq qilish imkoniyati qo‘lga kiritildi. “Dunyo xaritasida yangi mustaqil davlatlar paydo bo‘ldi, ular hozirgi til bilan aytganda sotsialistik o‘tmishga ega bo‘lgan o‘z siyosiy mustaqilligini tinch yo‘l bilan qo‘lga kiritgan davlatlardir. Bu davlatlar mustaqil rivojlanish va ijtimoiy munosabatlarni yaxshilash yo‘liga qadam qo‘ydi. Ular dunyodagi boshqa mamlakatlar orasida o‘z mavqeini mustahkamlashga intilmoqda”¹.
Hozir O‘zbekiston deb ataluvchi hudud ya’ni bizning Vatanimiz nafaqat Sharq balki umumjahon sivilizatsiyasi beshiklaridan biri bo‘lganligini butun jahon tan olmoqda. Bu qadimiy tuproqdan buyuk allomalar, fozilu fuzalolar, olimu ulamolar, siyosatchilar sarkardalar etishib chiqqan. Diniy va dunyoviy ilmlarning asoslari mana shu zaminda yaratilgan saykal topgan. Eramizgacha va undan keyin qurilgan murakkab suv inshootlari shu kungacha ko‘rku fayzini mahobatini yo‘qotmagan asori atiqalarimiz qadim-qadimdan yurtimizda dehqonchilik hunarmandchilik madaniyati, me’morchilik va shaharsozlik san’ati yuksak bo‘lganligidan dalolat beradi. Beshafqat davr sinovlaridan omon qolgan eng qadimgi toshyozuvlar bitiqlardan tortib bugun kutubxonalarimiz xazinasida saqlanayotgan 20 mingdan ortiq qo‘lyozma, ularda mujassamlashgan. Tarix, adabiyot, san’at, siyosat, ahloq, falsafa, tibbiyot, matematika, fizika, kimyo, astronomiya, me’morchilik, dehqonchilikka oid o‘n minglab asarlar bizning beqiyos ma’naviy boyligimiz iftixorimizdir².
Sivilizatsiya – eng yuksak tartibdagi madaniy mushtaraklik, kishilarning ma'naviy - madaniy qiyofasining keng ko'lamli darajasi,taraqqiyoti desak adashmaymiz. Olimlar hisob kitoblariga qaraganda yer yuzida yigirmadan ortiqroq sivilizatsiya va undan ham ko'proq subsivilizatsiyalar vujudga kelgan, yemirilgan va davom etmoqda. Jumladan, g'arb, sharq, islom, konfutsiylik, yapon, provoslav-slavyan, lotin Amerikasi (mayya, ink, astek) Afrika (Misr, G'arbiy Sudan, monomatapa) sivilizatsiyalari, shuningdek, Yevropa, Shimoliy Amerika, Turk, Arab singari substantsiyalar ham mavjud. G'arb va Sharq asrlar davomida shakllangan ikki yirik supersivilizatsiya hisoblanadi. Sivilizatsiya – kishilik mushtarakligining eng yuqori cho'qqisi ekan, bugungi kunda ham til, tarix, din, urf-odat singari umumiy mutlaqo ob'ektiv jihatlari bilan sivilizatsiyalar bir-biridan ajralib turadi. aksariyat sivilizatsiyalarning yo'q bo'lishiga, unitilishiga ma'naviy inqiroz sabab bo'lishini tarixdan yaxshi bilamiz. Zero Birinchi Prezidentimiz I. A. Karimov o'zlarining “Yuksak ma'naviyat – yengilmas kuch” asarlarida bu borada: “Shuning uchun ham Sharq yoki G'arb mamlakatlari bo'ladimi, olis Afrika yoki Osiyo qit'asi bo'ladimi – jahonning qaysi burchagida bo'lmasin, ma'naviyatga qarshi qandaydir tahdid paydo bo'lgan bo'lsa, o'zining bugungi kuni va ertangi istiqbolini o'ylab yashaydigan har bir ongli inson, har bir xalq tashvishga tushishi tabiiy, albatta” – degan edilar. Haqiqatdan ham mustaqilik sharoitida nafaqat o'z tariximiz balki, dunyo xalqlari tarixi, ularning sivilizatsion jarayonlardagi ishtirokini o'rganar ekanmiz, eng avvalo o'tmish sivilizatsiyalarining vujudga kelishi, rivojlanishi va inqirozi masalalariga to'xtalib, ularning sabablari va oqibatlari xususida tegishli xulosalarga ega bo'linadi. Jahon sivilizatsiyalari tarixini o'rganish orqali dunyo hamjamiyati bilan yaqindan aloqa bog'lash, hamkorlik qilishda boshqa xalqlarning urf – odat, an`analarini bilishga va ma'naviy – madaniy rivojlanish darajasini o'rganish orqali munosabatlarni umuminsoniy manfaatlar asosida o'rnatishga xizmat qiladi.
Shuni unutmaslik kerakki, turli sivilizatsiyaga mansub kishilar jamiyatdagi ijtimoiy, iqtisodiy jarayonlarda, xalqlarning shakllanishida o'ziga xos urf-odat, an'analarga ega bo'lib, ular yuz yillar davomida shakllanadi. Bu tushunchalar siyosiy tartiblar, mafkuralarga qaraganda bardoshli bo'ladi. Shuning uchun jahon sivilizatsiyalari tarixi bilan yaqindan tanishish dunyo sivilizatsiyalari, ularning umuminsoniy asoslari, taraqqiyot darajasi va yutuqlaridan chuqur bilim va ko'nikmalar hosil qilish, kishilarni vatanparvarlik, umuminsoniy g'oyalarga sadoqat ruhida madaniyatli qilib tarbiyalashda yordam beradi deb hisoblaymiz.Xullas ushbu kurs ishni yozishdan asosiy maqsad, qadimgi davrda insoniyatning ajoyib beshiklaridan biri bo’lgan Qadimgi Yunoniston tarixi haqida bayon qilinadi.