Qadimgi dunyo tarixi

Diodor Sisiliyskiy (er.avv. 90-21 yillar) Butun umrini Sisiliyada o’tkazgan. “Tarixiy kutubxona” nomli asari muhim bo’lib, lekin uning ko’p qismi bizgacha yetib kelmagan, yo’qotilib yuborilgan.





EVKLID
ARXIMEDPlutarx

• 
  Plutarx(milodimiz 46-126 yillari). YozuvchiPlutarxningmilodimiz 1-asriningikkinchiyarmiga-11 asrningboshlarigaoidasarlarihamYunoniston, hamRimtarixibo’yichaqimmatli,ahamiyatlihisoblanadi. U Yunonistonning Xeroneya shahrida tug’ilgan. Bu paytda Yunoniston Rim imperiyasi ta’sirida bo’lgan. Afinada o’qib ta’lim olgan. Uning “Qiyosiy biografiyalar” nomli asari muhim bo’lib, bunda taniqli yunon adiblari faoliyatini yoritilgan va ularni taniqli Rim arboblari bilan taqqoslagan. Bu asarning qimmati shundaki, unda bizgacha yetib kelmagan qadimgi yozma manbalardan keng foydalanilgan.
  

Shuningdek, Qadimgi Yunoniston tarixi bo’yicha bir necha muallifi noma’lum bo’lgan “Sayohatnomalar” ham ma’lum. Shulardan biri shartli ravishda “Ksenofont sayohatnoma” si deb nomlanib, unda Afina quldorlik demokratiyasi tuzumi tanqidiy nuqtai nazardan tahlil etiladi. Asarda Afinani o’z ittifoqchilari bilan o’zaro munosabati bayon etilish juda qimmatli ma’lumotdir hisoblanadi.

• 
  Gomer. Uning « Iliada va Odisseya» dostonlari tarixiy manba sifatida ayniqsa katta ahamiyatga egadir. Garchi, bu dostonlar mil. avv. VI11 asr boshlarida yozilgan bo’lsada, lekin ularda nisbatan oldinroq er.av XI-IX asrlar Yunoniston iqtisodiyoti, jamiyat tuzilishlari, g’oyaviy, ma’naviy, madaniy hayoti keng yoritilgan.
  
• 
  Gesiod “Mexnat va kunlar”, “Teogoniya” kabi asarlari Yunonistonning arxaik davri ijtimoiy – iqtisodiy, siyosiy madaniy tarixini urganishda muhim manba hisoblanadi.
  
• 
  Shuningdek, Yunoniston tarixini o’rganishda Arxilox, Alkey, Safo, Solon, Feognid, Pindar kabi shoirlarni lirik asarlari ham muhim manba hisoblanadi.
  
• 
  Esxil, Sofokl, Yevripid kabi tragediya sohasi yetuk namoyondalari asarlari ham Yunoniston klassik davri mohiyatini tushunishda muhim manba hisoblanadi.
  
•