Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik Toshkent – 2011

Qisqacha xulosalar

Personalni mehnatga qiziqtirish, uning qiziqishini oshirish va uni rag’batlantirish korxona va tashkilotlarning maqsadga erishishi uchun muhim o’rin tutadi.

Odatda, personalda qiziqish jarayoni to’rt bosqichda bo’lishi mumkin, bularga: ehtiyojning paydo bo’lishi, uni qondirish yo’llarini izlash, ehtiyojni qondirish uchun faoliyatga kirishish va nihoyat ehtiyojning qondirilishi, moddiy yoki ma’naviy rag’batlantirishga ega bo’lish kabilar kiradi.
Qiziqish bo’lmagan joyda qiziqtirish yuzaga keltirilishi lozim. Qiziqtirishning boshqaruvdagi hamda shaxsiy-psixologik mazmuni o’zaro bog’liqligi personalni boshqarishda texnika tizimlarini boshqarishdan farqli o’laroq, boshqaruv ob’ekti va sub’ekti maqsadlarining muvofiqlashtirilishi bilan belgilanadi.
Qiziqtirish esa rag’batlantirishsiz amalga oshirilishi mumkin emas. Rag’batlantirishning esa ichki va tashqi turidan foydalaniladi. Ma’lumotlarda aytiladiki, rag’batlantirishda - inson o’zi uchun qimmatli hisoblagan hamma narsa muhim hisoblanadi.
Qiziqtirish ham o’zining nazariyalariga ega: A. Maslou nazariyasi, K.Alderfer nazariyasi, F. Gertsberg nazariyasi va D. Mak-Klelland nazariyalari shular jumlasidandir.
Mehnatni rag’batlantirish esa o’zining bir necha funktsiyalariga ega bo’lib, ular asosida moddiy va nomoddiy rag’batlarga ajratiladi.
Rag’batlantirishning eng muhim omili va bo’g’ini bu - ish haqidir. Teng mehnatga teng haq to’lash har bir korxona personali uchun muhim rag’bat hisoblanadi.

Nazorat va muhokama uchun savollar

1. 
   Qiziqish nima va uni necha bosqichga bo’lish mumkin?
   
2. 
   Ehtiyojning qanday turlarini bilasiz?
   
3. 
   Rag’batlantirish turlari (ichki va tashqi)ga tavsif bering.
   
4. 
   Porter-Louler modelini tushuntirib bering.
   
5. 
   Qiziqtirishning tashkiliy mexanizmi nima uchun xizmat qiladi?
   

1. 
   Bevosita, bilvosita va majburiy qiziqtirish uslublarining o’zaro farqini tushuntiring.
   

6. 
   Mehnatni rag’batlantirishning nechta funktsiyasini bilasiz?
   
7. 
   Moddiy va nomoddiy rag’batlarning farqi nimada? Javobingizni izoxlang.
   
8. 
   O’z tasnifiga ko’ra rag’batlarning amal qilish davri bo’yicha necha turi mavjud (Sanab o’ting.)?
   

10. 
    Korxona personalining daromadi nimalardan iborat?
    
11. 
    “Ish haqi”deganda nimani tushunasiz? Respublikamizda bugungi kunda eng kam ish haqi qancha qilib belgilangan?