Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

Personalni jalb etish (ishga qabul qilish)ni rejalashtirishda 
quyidagilar hisobga olinishi lozim:
—
talab etilayotgan miqdor, jalb etish muddatlari;
—
taklifdagi alohida muammolar va ularni bartaraf etish vositalari;
—
jalb etish dasturi.
Personalni jalb etishda ikki imkoniyatdan foydalaniladi:
1.
Kompaniya yoki firmaning o’z xodimlarini jalb etish. Ular ish 
vaqtiga qo’shimcha vaqtda ishga jalb etilishi, malaka jihatdan 
rivojlantirilishi, boshqa ishga o’tkazilishi mumkin. Bu usul samarali 
hisoblanadi. Chunki, personal bu holda o’z korxonasida qobiliyati, 
malakasi, bilimi, tajribasini to’laroq namoyon etishi, xizmat lavozimida 
ko’tarilish imkoniyatiga egaligidan o’z ishiga, xizmat vazifasiga yanada 
mas’uliyatliroq, tashabbuskorlik bilan yondashadi. Natijada, ularning ish 
va xizmat vazifasidan qoniqishi ortadi, bu mehnat unumdorligini 
oshirishga, kadrlar qo’nimsizligini kamaytirishga xizmat qiladi.
2.
Xodimlarni chetdan jalb etish. Bu masalada korxona personali 
xizmati bandlikka ko’maklashish markazlari bilan qalin hamkorlikda 
faoliyat ko’rsatishlari talab etiladi. Shuningdek, ta’lim muassasalari 
o’quvchi yoshlari ham bo’lajak ishchi kuchi manbai hisoblanadilar.
Personaldan foydalanishni va uni qisqartirishni rejalashtirish. 
Buning uchun bo’sh turgan shtat lavozimlarini to’ldirish dasturini ishlab 
chiqish kerak. Bu ishda xodimlar malakasi, tajribasi bilan bir qatorda 
ularning psixologik, jismoniy imkoniyatlarini e’tiborga olish kerak bo’ladi. 
Ana shu masalalarni yodda tutish kasb kasalliklari, ishlab chiqarish 
jarohatlari, nogironlikning oldini olishda muhim ahamiyatga ega.
Personaldan foydalanishni rejalashtirishda yoshlar, keksalar hamda 
mehnat faoliyati cheklangan insonlarni ish bilan ta’minlash masalasi 
diqqat markazida turishi darkor. Buning uchun tashkilotda ushbu toifa 
personaliga ular imkoniyatlaridan kelib chiqqan holda tegishli ish joylari 
zaxiralarini yaratish lozim bo’ladi.
107

---

Mazkur turdagi rejalashtirishda personalni qisqartirish masalasini ham 
hal etish talab qilinadi. Eng avvalo, kim, qaerdan va qachon qisqartirilishi 
belgilab olinishi kerak. Ayni paytda, qisqartirilgan xodimga yangi ish 
topishda ko’maklashish chora-tadbirlari ko’rilishi lozim. Bunday ishdan 
qisqartirilgan xodimlarga amaldagi mehnat qonunchiligi va me’yoriy 
xujjatlarga asosan tegishli to’lovlarni amalga oshirish, qisqartirishni 
kasaba uyushmalari, boshqa tashkilotlar bilan kelishish ham talab etiladi.