Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

absenteizm
(kasallik, baxtsiz xodisa, farzandiga 
qarash va boshqa sabablariga ko’ra ishda vaqtincha bo’lmaslik) 
darajasining pastligi uchun rag’batlantiriladilar. Qator hollarda xodimlar 
yo’l-transport hodisasiga duchor bo’lganliklari uchun ham ishdan 
bo’shatiladilar. Bunday o’zaro munosabat personal kompaniya qiyofasini 
belgilaydi, degan umumiy falsafiy negizga asoslangan.
Personalni boshqarishning zamonaviy yo’nalishlari
“inson 
37

---

resurslarini boshqarish”
tushunchasini ham qamrab oladi. Inson 
resurslarini boshqarish ishlab chiqarishda inson omilini hisobga olishga 
asoslangan.
“Inson resurslari” tushunchasi XX asr 70- yillarning oxiri va 80- 
yillarning boshida 
“shaxsiy menejment, yoki personalni boshqarish” 
fani 
negizida tarkib topa boshladi. Hozirgi vaqtda 
“Personalni boshqarish” 
va 
“Inson resurslarini boshqarish”
tushunchalari farqlanishi e’tirof etiladi. 
Xususan, iqtisodchi olim 
Stori 
shaxsiy, ishlab chiqarish munosabatlari bilan 
inson resurslarini boshqarish o’rtasida 27 ta farq mavjudligini asoslaydi. Ushbu 
xususiyatlar umumlashtirilgan holda “personalni boshqarish” bilan “inson 
resurslarini boshqarish” o’rtasidagi asosiy farqlar 1.5- jadvalda keltirilgan.
1.5- jadval
Personalni boshqarish bilan inson resurslarini boshqarish o’rtasidagi 
tafovutlar
10
t.r. Xususiyatlar
Personalni boshqarish
Inson resurslarini 
boshqarish
1
Atrof-muhit
Mamlakat doirasida, 
ichki
Global darajada, tashqi
2
Tashkiliy vazifalar
Tezkor, ishchi kuchini 
jalb etish, saqlash, 
rag’batlantirish
Strategik, pirovard 
natijalar
3
Boshqaruv uslubi
Funksiyali
Sheriklik
4
Personal bilan ishlash 
xodimlari
Tor ixtisosli 
mutaxassislar
Keng ixtisosli 
mutaxassislar
5
Korxona, tashkilot 
personali bilan ishlash
Mehnat nizolarini hal 
etadi
O’zaro munosabatlarni 
uy’gunlashtiradi
6
Amaliy ish uslublari
Tor yo’nalishda – diqqat 
markazida alohida xodim 
turadi
Keng yo’nalishda – 
diqqat markazida butun 
personal turadi
Ushbu jadvaldai inson resurslarini boshqarish tobora global tus 
olayotganligini kuzatish mumkin. Ya’ni, inson resurslarini boshqarish 
ekologiya, sog’liqni saqlash, ta’lim masalalari bilan uzviy bog’liqlikni 
tashkil etmoqda.
Personal bilan tashkiliy ish olib borish avvallari asosan xodimlarning 
kundalik masalalarni hal etishiga qaratilgan bo’lsa, hozirgi vaqtda 
korxonaga oid strategik masalalar tobora birinchi o’ringa ko’tarilmoqda.
Inson resurslarini boshqarish bo’yicha xizmatlar korxona asosiy 
ta’minotchilari va mijozlari bilan bog’liq masalalar bilan ham 
shug’ullanadilar. Agar kadrlar bo’limlarining asosiy vazifasi ishchi va 
10
Управление человеческими ресурсами. Энциклопедия, Санкт-Петербург. - 2002. - С. 167
38