Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

Personalni boshqarish modellari
3.1-jadval

---

kuchini tashqaridan yollamasdan korxonaning o’z mehnat salohiyatini 
rivojlantirishga asoslangan. Ushbu yondashuv „yaratish yoki sotib olish” 
falsafasining bir ko’rinishidir: ayrim kompaniyalar o’z mahsulotlarini 
butlovchi qismlarini ishlab chiqarishdan ko’ra sotib olish foydaliroq deb 
hisoblaydilar, boshqalari malakali personalni o’zlari tayyorlash va 
rivojlantirishga pul sarflashdan ko’ra, tayyor xodimni chetdan yollashni 
afzal biladilar.
“Inson kapitali” yondashuvida personalni o’qitish mehnat 
unumdorligini oshirishni ta’minlashi kerak. SHu bilan birga, o’qitilgan 
personal korxona (firma) tashqarisidan ish izlashi imkoniyati to’la-to’kis 
bartaraf etilishi darkor. Ushbu masalada boshqaruv strategiyasi agar 
personal mazkur firma tomonidan O’qitilgan bo’lsa, uning mansab 
vazifasida o’sishi bevosita shu firma bilan bog’liq bo’lishini ko’zda tutadi. 
Mazkur strategiyaning ham ijobiy, ham salbiy tomonlari mavjud. Yuqori 
raqobatli tashqi mehnat bozori sharoitlarida firma uchun personalga 
qo’shimcha malaka Uchun yuqori ish haqini belgilash (xodimni qo’ldan 
chiqarib yubormaslik uchun) foydaliroqdir. Ushbu holda firma personal o’z 
malakasini oshirishini moddiy jihatdan rag’batlantirib boradi.
Shunday qilib, personal uchun yuqori malaka — firmadagi kadrlar 
qo’nimsizligini kamaytirishni anglatadi. Personalni boshqarishdagi
ikkinchi 
“mehnat bozori” yondashuvi 
ish beruvchini tashqi mehnat bozorida eng maqbul 
kasbga ega ishchi kuchini qidirishga rag’batlantiruvchi omillar bilan 
bog’liqdir. Bu holda tashqi bozordan ishchi kuchini jalb etish muayyan 
cheklashlarga ega ekanligini hisobga olish lozim. Jumladan, kadrlarni tanlash 
uchun sarf-xarajatlar talab etiladi. Bozor kon’yunkturasi mazkur firma uchun 
talab etilayotgan malakali ishchi kuchiga taklifni kamaytirishi mumkin, 
ushbu sharoitlarda tashqi mehnat bozoridan foydalanish personalni yollash 
bilan bog’liq xarajatlarni ko’paytirib yuboradi.
Natijada, korxona (firma) uchun ishchi kuchini o’zi rivojlantirishi 
manfaatliroqbo’ladi. Malakali va tajribali personalni ishda saqlab qolishga 
e’tibor kuchayadi.