Q usmonov, U. Jo‘rayev, N. Norquloy о ‘zbekiston tarixi

Ichki  ziddiyatlar 
Shayboniylar  davlatidagi  ichki  zid-
diyatlar  markaziy  hokimiyat  bilan 
mahalby  hokimiyat  o‘rtasidagi  ziddiyatlarda  to ‘la  namoyon 
bo‘lgan.
Shayboniylar  davrida  yer  egaligining  iqto,  suyurg‘ol,  tanho 
va jogir  turlari  bo‘lgan.  Shayboniyxon  davrida  davlatni  katta- 
kichik  mulklarga  (suyurg‘olga)  bo‘lib  idora  qilinardi.  Bu  hoi 
suyurg‘ol  egalarining  markaziy  hokimiyatdan  ajralib  chiqishiga 
sharoit  yaratar  edi.  Shayboniyxon  bu  xatoni  tuzatishga  urinib, 
bo‘ysunishni  istamagan  mahalby  hukmdorlar  mustaqilligini 
tugatishga,  ayrim  hukmdorlarni  almashtirishga  harakat  qildi. 
Bu  esa  mahalby  hukmdor  va  zamindorlarning  keskin  noro- 
ziliklariga  sabab bo‘ldi.
Shayboniylar  davrida  mehnatkashlarning  iqtisodiy  ahvoli 
nochor  edi.  Ko‘pchibk  omma  yersiz  bo‘lib,  ijaraga  yer  olib 
ishlashga  majbur  edi.  Asosiy  soliq  sug‘oriladigan  yerdan  olina- 
digan  xiroj  bo‘lib,  daromadning  30 — 40  foizini  tashkil  qilardi. 
Davlat  muassasalari,  qo‘shin  va  xon  xonadoni  xarajatlarini 
qoplash  uchun  todanadigan  soliq  ixrojot  deb  atalardi.  Davlat 
pulga  muhtoj  bodganida  favqulodda  soliqlar ham joriy  etilgan.
Alioli  soliq va jarimalar  todashdan  tashqari,  mehnat  majbu- 
riyatini  ham  odashi  kerak  edi.  Bu  majburiyat  aholini  kanallar, 
zovurlar  qazishga,  yod  va  ko‘priklar  qurishga,  yem-xashak 
yigbshga jalb  etishni  nazarda tutardi.
Naqib — o‘zlarini  Muhammad  (s.a.v.)  payg‘ambarning 
avlodlari  deb  hisoblovchilar  (sayidlar)  jamoasi  yetakchisi- 
ning  unvoni.