Q u sm o n o V, U. J o ‘rayev, N. N o r q u L o V о ‘zbekiston tarixi

Muhammad  Rahimbi, 
Buxoroda  ashtarxoniylar  sulolasi  hukm-
ronligi  davrida  o ‘zbek  qabilalaridan 
m ang‘itlaming  nufuzi  baland  edi.  Bu  qabila  haqiqiy  hokimiyat 
ashtarxoniylar  qo‘lida  b o ‘lib  turgan  davrlarda  ularga  sadoqat 
bilan  xizmat  qilgan.  Biroq,  keyinchalik,  Buxoroda  m ang‘itlar
53

---

alohida  nufuzga  ega  b o ‘lish  uchun  astoydil  kurashdilar  va 
Hakimbiy  davrida  bu  maqsadga  erishdilar.
Muhammad  Hakimbiy  1743-yilda  vafot  etgach,  uning  o‘g‘li 
Muhammad  Rahimbiy  o‘zining  muntazam  qo‘shinga  egaligidan 
foydalanib,  hokimiyatda  otasi  kabi  alohida  mavqe 
uchun 
da’vogarlik  qila  boshladi.  So‘nggi  ashtarxoniy  Abulfayzxon  uni 
otasining  o‘miga  tayinlashga  majbur  bo‘ldi.
Nodirshoh  1747-yilda  o‘ldirilganidan  so‘ng  Eronda  bosh­
langan  ichki  kurashlar  M uhamm ad  Rahimbiyning  Buxoro 
taxtini  egallashiga  yo‘l  ochib  berdi.  Uning  buyrug‘i  bilan 
Abulfayzxon  ham  1747-yili  o‘ldirildi.  Muhammad  Rahimbiy 
taxtga  Abulfayzning  o‘g‘li  Abdulmo‘minni  o‘tqazdi  (soxta  xon) 
va  uni  o ‘ziga  kuyov  qilib  oldi.  K o‘p  o ‘tmay  M uhammad 
Rahimbiy  kuyovi  Abdulmo‘minni,  uning  o‘rniga  o‘tqazilgan 
soxta  xonlami  ham  qatl  ettirdi.  Muhammad  Rahimbiy  Buxoro 
aslzodalari  va  ruhoniylarining  qo‘llab-quvvatlashi  bilan  1753- 
yilda  hokimiyatni  to ‘la  egalladi.  Biroq  mang‘itlar  chingiziylar 
nasliga  mansub  bo‘lmaganligi  uchun  mang‘it  hukmdorlari  o‘z- 
larini  xon  deb  emas,  amir  deb  ataganlar.  Ular  ayni  paytda 
mintaqaning  diniy  hukmdori  —  amir  al-m o‘minin
 
hisoblan- 
ganlar.