Q u sm o n o V, U. J o ‘rayev, N. N o r q u L o V о ‘zbekiston tarixi

Hunarmandchilik 
Hunarm andchilik  amirlik  shaharlari-
ning  iqtisodiy  hayotida  muhim  aha- 
miyatga  ega  edi.  Hunarmandchilikning  asosiy  turlaridan  biri 
to ‘qimachilik  bo‘lgan.  Buxoro  olachasi,  bo‘zi,  bo‘zga  gul  bosish 
yo‘li  bilan  tayyorlanadigan  chiti,  shoyisi,  Samarqandning  to ‘q 
qizil  rangli baxmali  mashhur  edi.  Yigirilgan  ipdan  ro‘mol,  choy- 
shab,  salla  to ‘qish  ham  keng  tarqalgan.
63

---

H u n a rm a n d c hilik  ishlab  ch i-
qarishining  asosiy  tarmoqlaridan 
yana  biri — temirchilik  va  mis- 
karlik  b o ‘lib,  o ‘roq,  pichoq, 
shuningdek,  qurol-yarog‘  yasash- 
gan.  Temirchilar  qilich,  xanjar, 
oybolta,  nayza,  qalqon,  kamon 
va uning o‘qini yasar edilar.  To‘p- 
Buxoro. Toqi telpakfarushon 
jar  yasash  ham  yo‘lga  qo‘yilgan. 
(telpakdo koni). 
Zargarlik,  kulolchilik,  yog‘och-
sozlik  ham  muhim  soha  hisoblangan.
Yog‘ochdan  eshik,  beshik,  deraza,  arava,  sandiq,  qayiq  va 
boshqalar yasalardi.  Yog‘och o‘ymakorligi  alohida ahamiyatga  ega 
edi.  Novdalardan  savatlar  to ‘qilardi.  Uy  sharoitida  namat,  gilam 
to ‘qish,  oshlangan  charmdan  egar-jabduqlar,  ayillar,  pichoq 
qinlari,  hamyonlar  tikish  ham  keng  rivojlangan.
Ichki  savdo 
Davlat  hayotida  iste’mol  ehtiyojlari
ishlab  chiqarish  ustun  bo‘lmadi.  Bu 
esa,  o‘z  navbatida,  yuqori  mehnat  unumdorligini  ta’minlovchi 
yirik  mashinalashgan  ishlab  chiqarishdan  foydalanish  ehtiyojini 
vujudga keltirmadi.  Natijada oddiy hunarmandchilik ishlab chiqarishi 
manufaktura  ishlab  chiqarishi  darajasiga  ko‘tarilmadi.  Shuning 
uchun  ham  ichki  bozorda  odatdagi  hunarmandchilik  va  qishloq 
xo‘jaligi  mahsulotlari  savdosi  yetakchi  o‘rin  egallagan.
Buxoroda  bozordagi  narx-navo,  tosh-tarozining  to ‘g‘riligi 
qattiq  nazorat  qilinar  edi.  Kimki  xaridor  haqiga  xiyonat  qilsa, 
qattiq  jazoga  duchor  etilardi,  xususan,  bundaylar  yarimyalan- 
g‘och  holda  aravada,  bozor  aliliga  sazoyi  qilinardi  va  ovozi 
boricha:  „Men  shayton  yo‘liga  kirib,  xaridomi  aldadim“,  deb 
jar  solishga  majbur  etilardi.
Markaziy  Osiyo,  xususan,  Buxoro bozorlari faqatgina xo‘jalik 
vazifasini  о‘tab  qolmagan.  Ular  ayni paytda  o‘ziga xos jamoat  va 
madaniyat  markazi  vazifasini  ham  o‘tagan.  Xususan,  bozorlarda 
hukmdoming  farmonlari  o‘qib  esliittirilar,  aybdorlar  jazolanar, 
bayram  kunlari  esa  turli  tomoshalar  ko‘rsatilar  edi.
Mamlakatning  tashqi  savdo  aloqalari 
Tashqi  savdo 
to ‘xtab  qolgani yo‘q.  Buxoro  Hindiston,
Afg‘oniston,  Eron,  Xitoy  bilan  savdo  aloqalarini  olib  borgan. 
Bu  davlatlarga xonlikda ishlab  chiqarilgan ip gazlamalar,  baxmal,
64

---

0
‘z
b
ek
is
to
n
 
tarixi, 
8
-s
in
f
O
n
Balx ash 
ко