Q u sm o n o V, U. J o ‘rayev, N. N o r q u L o V о ‘zbekiston tarixi

chorikorlar
  deb  atalar 
edi.  Bundan  tashqari, 
korandalar
  deb  ataluvchilar  ham   b o ‘lib, 
ular  hosilning  1/4  dan  1/2  qismigacha  yerlam i  ijaraga  olib,  o ‘z 
m ehnat  qurollari  bilan  yollanib  ishlar  edilar.
Soliq  va  majburiyatlar 
^ s o a y  
xiroj  bo'lib,  uning  m iq-
don  ekm  ekiladigan  yer  maydom  va 
ekin  turiga  qarab  hosilning  1/3—1/5  qismigacha  belgilanar  edi.
K o‘chm anchi  xalqlardan  olinadigan  zakotning  ham  turi  ko‘p 
edi.  Ularning  asosiylari  ,,qo‘ra  boshi“ ,  „tutun  haqi“ ,  ,,yig‘im 
soliq“  deb  atalar edi.  ,,Qo‘ra boshi“  zakoti — ko‘chmanchi  chorva- 
dorlardan  m oli  boshiga  va  qo ‘rasiga  qarab  olinadigan  zakot  edi. 
Bu  zakot  qishda  m ollar  qo‘ralarda  turganida  yig‘ib  olinar  edi.
„Tutun  haqi“  zakoti — bu  bahor  kelganda  yangi  o ‘tloqlarga 
ko‘chishdan  oldin  xonadon  boshiga  bittadan  qo‘y  bilan  olina­
digan  soliq  (zakot)  edi.
,,Yig‘im   soliq“  esa  zakot  to ‘lamaydigan  boylar  va  ularning 
qarindoshlarining  bekka  beradigan  9  buyum dan  iborat  in ’omlari 
yig‘imi  b o ‘lgan.
M ehnatkash  xalq  deyarli  ham m a  narsa  uchun  soliq  to ‘lar 
edi.  Chunki  ham m a  qo‘riq  yerlar,  chakalakzorlar,  to ‘qaylar, 
daraxtzorlar,  ko‘llar,  barcha  yaylovlar  xonning  ixtiyorida  edi.
Aholi  qal’a  devorlarini  ta ’mirlash,  istehkom lar  qurishga, 
kanallar  qazishga,  ariqlami  tozalashga,  yo‘l  qurilishiga  safarbar 
etilardi.