Q. Shodiyeva nutq 0 ‘stirish uslubiyoti

Birinchi va ik k in c h i kich ik gunthcia.
1. T e v a ra k -a tro f bilan tanishtirish, nutq o'stirish, lug'atini 
boyitish.
2. N u tq n in g g r a m m a t ik to m o n in i shakllantirish.
3. N u tq n in g tovush m adaniyatini tarbiyalash.
4. S o ‘zlashuv n u tq in i (dialog) shakllantirish.
5. Badiiy adabiyot bilan tanishtirish.
U shbu gu ru h d a hik o ya qilishga (m onolog nutqqa) 
0
‘rgatish 
b o kyicha bosh lang ‘ich m a i u m o t bcrish bclgilangan.
Kichik guruh bolalari tarbiyachining hikoyasini eshitib, lining 
s a v o lla rig a ja v o b b c r a o lis h i, n iav zu lardag i rasm y u zasid an
suhbatlarda ishtirok ctishi 
bilan birga, a w a l eshitgan crtak va 
hik o y an i xotirasida tik lab , u n ing m az m u nini b u z m a sd a n aytib 
bera olishlari lozim.
0 ‘rta va katta g u r u h la r d a tarbiyachi bolalar nutqini rivoj­
lantirish b o'y icha quyidagi vazifalarni amalga oshirishi kerak:
1. Bolalarni te v a r a k - a tr o f bilan tanishtirish, nutqini o'stirish, 
lug‘atini boyitish.
2. N u tq n in g g r a m m a tik to m onini shakllantirish.
3. N u tq n in g to v u sh m adaniyatini tarbiyalash.
4. So'zlashuv n u tq in i (dialog) shakllantirish.

---

5. Hikoya qilishga ( m o n o lo g n u tq ) o ‘rgatish.
6. Badiiy adabiyot bilan tanishtirish.
M a k ta b g a tay yorlov g u r u h i d a q u y id a g i v a z ifala r a m a l g a
oshiriladi:
1. Bolalarni tev arak -atro f bilan tanishtirish, nutqini o 's ti r is h , 
lug'atini boyitish.
2. N u tq n in g gram m atik t o m o n in i shakllantirish.
3. N u tq n in g tovush m ad an iy atin i 
tarbiyalash.
4. S o ‘z lashuv nutqini (dialog) sh akllantirish.
5. Hikoya qilishga o ‘rgatish ( m o n o l o g nutqni shakllantirish).
6. Badiiy adabiyot bilan tanishtirish.
7. Bolalarni savod o ‘rgatishga tayyorlash.
I. 
Bolalarni teva ra k-a tro f bilan tanishtirish, nutqini o 4stirish,
lug'atini boyitish.
Lug‘at ustida ishlash bolalarni tevarak-atrof b ila n
tanishtirish orqali amalga oshiriladi. Bolalarni tev arak-atro fd agi 
b u y u m la r , h o d is a la r, 
0
‘sim lik lar, h a y v o n o t d u n y o si, k a t t a l a r
m eh nati va h. k. lar bilan tanishtirish ja ra y o n id a ularning n o m l a -
rini, sifatlarini, xususiyatlarini, xarakterlarini so‘zlar bilan a y ta m iz .
M asalan, buyum larning n o m in i anglatadigan: 
k o ‘zgu, taroq,
sovun, tish va kiyim ch o 'tka la ri, p a lo s, gilam , ja vo n , k a r a v o t,
x o n ta x ta ;
sabza v o tla rn in g n o m in i a n g la tad ig a n : 
sabzi, k a r a m ,
s h o lg ‘om , boclring, baqlajon;
o ‘s im lik la r : 
d a raxt, g u i, o ‘t
va 
boshqalar; mevalar: 
olma, nok, olcha, gilos, olxo'ri
va h o k a z o la r; 
uy hayvonlari: 
xo'roz, tovuq, ot, sigir, it, m ushuk, qo'y, esh a k;
ularning bolalarining no m in i bildiruvchi: 
jo 'ja , toychoq, b u zo q ,
qo'zichoq, uloqcha, x o 'tik;
h a ra k a tla rn i ifodalovchi: 
y u v in m o q ,
artm oq, p is h ir m o q
, 
ta yyo rla m o q , k ir y u v n io q , d a z m o lla m o q
, 
ekm oq
va bo sh q alar; sifatlarni b ildiruvchi: 
katta, kich ik, q izil,
sariq, k o ‘k, zangori, oq, qora, issiq, sovuq, shirin, a c h ch iq
v a 
hokazo s o 'z la r bolalarni te v a r a k - a tr o f bilan tanishtirish j a r a y o ­
nida bolalar lug'atiga kiritiladi, b u n in g natijasida u larn in g lu -
g'ati boyitiladi, nutqi rivojlanadi.
Bolalar b o g kchasida lug1 at bilan ishlash dasturi mavjud b o klib, 
tarbiyachi bolalarga atrofdagilar bilan te z nutqiy m uloqotga kiri- 
shib keta olishiga yordam beradigan s o kzlarni tanlab, m axsus u su l 
va uslubiyot y o rd a m id a u lar n u tq ig a kiritib boradi. B o la la rn i 
s o kzlarning m a ’nosini tushunishga o ‘rgatibgina qolmay, balki b u
so'zlarni o kz nutqlarida faol ishlatishga h a m odatlantirib b o r a d i. 
S huningdek, tarbiyachi bola lugka tin in g q o kpol s o ‘zlardan xoli

---

b o ‘lishiga. shevaga o id (mahalliy) so'zlarni a dabiv tildagi so‘zlar 
bilan almashtirishga e ’t ib o r berishi kcrak.