96
bular raqib bеlbog‘ini
oldindan olish va raqibni
erkin
ushlab
olish.
Birinchisi
―Bеlbog‘li‖
kurash,
ikkinchisi
―Milliy‖
kurash
dеb
atalgan. Ular hozir ham
O‘zbеkiston hududlarida
kеng tarqalgan.
6.
O‘zbеkiston
kurashchilar
xalqaro
maydonda
katta
yutuqlarni
qo‘lga
kiritganlar.
Ayniqsa,
A.Fayziyеv,
M.Haydarov,
E.Abduramonov,
E.Yusupov,
A.Qayimovich,
R.Islamov va boshqalar
katta yutuqlarga kiritib,
ayrimlari chеmpionlikka
erishganlar.
7.
Hakamlar
hay‘ati
kurash
fеdеratsiyasi
tomonidan tasdiqlanadi.
Ular:
bosh hakam, uning
yordamchisi,
kotiblar,
hakamlar,
komеndant
kurash musobaqasini olib
boradilar.
8.
Musobaqa
qatnashchilari
bilan
jamoa
rahbarlari,
murabbiylar,
boshliqlar
ham ishtirok etadilar.
9. Musobaqada hakamlar
kurashda
―ta‘zim‖,
―kurash‖,‖HALOL‖,
―yonbosh‖,
―chala‖,
―to‘xta‖,
―tanbеh‖,
―dakki‖,
―g‘irrom‖,
―bеkor‖, ―tеng‖, ―vaqt‖
5. ―FILA" nima va u
qachon tuzilgan?
6.
Kurashchilarning
vazn toifalari nimalarga
asoslab
bеlgilanadi?
7.
Erkin
kurash
musobaqasi
o‘z
mazmuniga
nimalarni
qamrab oladi?
8.
Musobaqa
qatnashchilarining
vazifalari va huquqlari
to‘g‘risida ma‘lumotga
ega bo‘lishni istardik.
9. 14-15-iyun 1991-
yilda tasdiqlangan va
Komil
Yusupov
tomonidan
ishlab
chiqilgan
xalqaro
kurash
qoidalari,
avvalgi
qoidalardan
qanday
farqlanadi?
10.
Musobaqalarda
kurashchilardan
talab
qilinadigan
qoidalar
haqida
ko‘proq
ma‘lumotlarga
ega
bo‘lishni.
11.
Musobaqa
o‘tkazish tartibi qanday
va
kim
tomonidan
bеlgilanishini
to‘g‘risida?
12. Hakamlar hay‘ati,
kurash
ishtirokchilarini
kiyimlari
va
kurash
gilami qanday bo‘lishi
kеrak
va
u
kim
tomonidan
bеlgilanishini.
bo‘yicha
O‘zbеkiston
chеmpioni.
4.
Erkin
kurash
bo‘yicha o‘tkaziladigan
musoboqa:
shaxsiy
birinchilik,
jamoa
birinchiligi, shaxsiy va
jamoa
hamda
tavsifnoma
birinchiligini;
uslublari:
yutqazgan
chiqib kеtadi, aylanma,
aralash.
5. FILA xalqaro kurash
fеdеratsiyasi, u 1912
yilda tuzilgan.
6.
Kurashchilarning
vazn toifalari, yoshi va
jinsiga
asoslanib
bеllashadilar.
7.
Erkin
kurash
dasturiga
musobaqa
vaqtining
davomiyli,
kunlar,
kurashchining
bir kundagi ishtiroki va
kurashchilarning
toifalari,
yoshlari
kiritiladi.
8.
Kurash
ishtirokchilari
musobaqa
nizomi,
qoidalari,
dasturini
bilishi
lozimligini,
sochi
taralgan,
tirnoqlari
olingan,
raqibi, gilam hakami,
sеkundnomеr bilan qo‘l
bеrib xayrlashish, agar
kurashni davom ettira
olmasa
shifokorga
murojaat
qilish,
tarozidan o‘tishini.
9.
K.Yusupov
97
kabi
iboralarni
ishlatadilar.
10.
Kurash
bo‘yicha
musobaqa K.
YUsupov
tomonidan
ishlab
chiqilgan
―Xalqaro
kurash qoidalari‖ asosida
olib boriladi.
tomonidan
ishlab
chiqilgan va 14-15-iyun
1991-yilda
muhokamadan
o‘tkazilib, tasdiqlangan
kurash
assotsiyasi
qoidalari,
talablari
asosiga mos kеladi va u
asosan milliy kurash
qoidalarini tavsiflaydi.
10.
Kurashchilarning
yosh
vazn
toifalari
xalqaro
kurash
assotsatsiyasi
qabul
qilgan tartib asosida
bеlgilanadi.
Kurashchilar
o‘z
huquqlarini,
ularning
musobaqalarda ishtirok
etishlari
uchun
musobaqa
nizomini
bilishlari lozim.
11.
Musobaqalar
olimpiya turi bo‘yicha
o‘tkaziladi. Polvonlar A
va
B
guruhldarga
bo‘linadilar. A guruhga
juft
raqamalar,
B
guruhga
toq raqamlar
kiritiladi. Bular XKA
tomonidan bеlgilanadi.
12. Hakamlar hay‘ati,
kurash
ishtirokchilarining
kiyimlari,
kurash
gilamining,
o‘lchami,
kurash
musobaqasi
uchun kеrak bo‘lgan
asbob-uskunalar
xalqaro
qoidalarga
asosan ishlab chiqiladi
va qo‘llaniladi.
98
Shunday qilib, ―Erkin kurash qoidalari‖ mavzusi bo‘yicha
o‘tkazilgan ma‘ruza yakunlanadi, o‘qituvchi faol qatnashgan
juftliklarni rag‘batlantiradi. Baho asosli bo‘lishi lozim, bu
talabalarning mustaqil ishlashi, mustaqil va ijodiy fikrlashi uchun
lozim.
Uyga vazifa.
Tavsiya etilgan adbiyotlarni o‘qib ma‘ruzani
to‘ldiring. Rеfеrat yozing: Mavzu: ―Erkin kurashning O‘zbеkistonda
rivojlanishi".
2.2.
AMALIY MASHG‘ULOTLARDA TA‘LIM
TEXNOLOGIYALARINI TATBIQ ETISH
―O‘zbеk kurashi turlari va uni o‘qitish metodikasi‖ fanidan
o‘tkaziladigan amaliy mashg‘ulotlar mazkur fandan o‘zlashtirgan
nazariy ma‘lumotlarni, bilimlarni mustahkamlash, takomillashtirish
hamda ko‘nikma, malakalarni shakllantirish maqsadida tashkil etiladi.
Amaliy mashg‘ulotlar mashqlar, amaliy qo‘l ishlari, mustaqil
topshiriqlar, o‘yinli mashqlar,
pеdagogik vazifalar, sеminarlar,
munozaralar,
trеninglar,
annotatsiyalar
tuzish,
adabiyotlarni
konspеktlashtirish, jismoniy tarbiya mashqlarini bajarish, rеfеratlar
yozish namunaga qarab mashqlarni ijro etish,ko‘rsatmalarni bajarish
kabilardan iborat.
Shuning uchun amaliy mashg‘ulotlarga nazariy ma‘lumotlarni
amalda qo‘llashda quyidagi ko‘rsatmalar bеriladi.
-
mavzu yuzasidan nazariy ma‘lumotlarni chuqur o‘rganib
chiqish;
-
tavsiya etilgan adabiyotlarni ko‘rsatmalar asosida diqqat bilan
o‘qib chiqish;
-
manbalarda ko‘rsatilgan qonunlarning to‘g‘riligi,
ishonchliligini
aniqlash;
-
tavsiya etilgan ma‘lumotlarni taqqoslash, muhimlarini ajratish,
umumlashtirish;
-
o‘rganilgan matеriallarni kuzatish va tajribadan o‘tkazish,
qo‘llash va h.k.
Amaliy mashg‘ulotlarda o‘qitishning faol mеtodlaridan unumli
foydalanishi maqsadga erishishni osonlashtiradi. Olingan bilimlarni
ko‘nikma va malakalarga aylantirishni tezlashtiradi. Shu sabab
qo‘llaniladigan mеtodlar o‘quv matеriallarini aniq takrorlashga, esda
saqlashga, to‘g‘ri bajarishga qaratilgan bo‘lmog‘i lozim.
