Ion-xromatografiyasi mavzusi bo‘yicha masalalar yechish usullari
1-
masala
. 5,0 g kationit saqlagan kolonka orqali 250,0 ml 0,050
M
eritmasi o„tkazildi.Kolonkadan chiqayotgan eritmani 50 ml
miqdorida bulaklab oldik.Olingan har bir 50 ml bulakdagi rux
ionlarining
miqdorini
aniqladik.Tajribalar
asosida
quyidagi
konsentratsiyalarga (mol/l) ega bo„ldik: 1 – 0,008; 2 – 0,029; 3 – 0,038;
4 – 0,050; 5 – 0,050.
Kationitning to„liq dinamik sig„imini (mmol/g) aniqlang.
Yechish.
1. Kationit tomonidan har bir bulakdagi yutilgan rux
kationining ekvivalent miqdorini hisoblaymiz:
⁄
⁄
116
⁄
Umuman 5 eritmadan jami 4,20 + 2,10 + 1,20 = 7,50 mmol (1/2
Zn
2+
) yutilgan.
Bundan kationitning to„liq dinamik sig„imi quyidagiga teng:
⁄
⁄
⁄
2-
masala
. Kationitning
– formasi orqali 20.00 ml
eritmasi
o„tkazildi. Elyuatni titrlashga 15.00 ml 0.1 М
eritmasi sarf
bo„ldi.
ning boshlang„ich eritmadagi konsentratsiyasini aniqlang.
Yechish
.
Kationitning
– formasi
orqali
eritmasi
o„tkazilganda
reaksiyasi natijasida elyuatda
xlorid kislota hosil bo„ladi, uning miqdori tuzning miqdoriga ekvivalent
. Kislotani ishqor eritmasi bilan
titrlaganda:
yoki
Unda, KCl ning boshlang„ich eritmadagi massasini hisoblaymiz:
⁄
3-
masala
. 5 g kationitning Н
+
– formasi orqali 200.0 ml 0.1 n
eritmasi o„tkazilganda, eritmada qolgan
ning massasini
aniqlang. Kationitning to„liq dinamik almashinish hajmi 1.60 mg ekv/g
ga teng.
Yechish.
1. Kationit orqali
ionlarining o„tgan millimol
ekvivalent miqdorini aniqlaymiz:
5 g kationit tomonidan almashingan
ionlarining
millimol ekvivalent miqdorini aniqlaymiz:
);
Eritmada qolgan Со
2+
– ionlarining millimol ekvivalent miqdori:
117
Eritmada qolgan
– ionlarining massasi:
⁄
⁄
4
- masala
.Kationing to„liq dinamik almashinish sig„imini aniqlash
uchun 5 g kationitning Н
+
– formasi orqali 350 ml 0.05 n
eritmasi o„tkazildi. Elyuatdagi har bir 50 ml hajmdagi bulaklardagi Сa
2+
konsentratsiyasining quyidagi qiymatlari olindi: 0.0030; 0.0080; 0.0150;
0.0250; 0.0400; 0.0500 va 0.0500 mol
ekv/l. Kationitning kalsiy
bo„yicha TDAS toping.
Yechish
.
1. Kationit orqali o„tgan
– ionlarining ekvivalent
miqdorini
topamiz
(millimol):
2. Elyuat tarkibidagi Са
2+
– ionlarining ekvivalent miqdorini
topamiz(millimol):
∑
3. Kationit tomonidan almashingan Са
2+
– ionlarining ekvivalent
miqdorini topamiz(millimol):
1.
Kationitning to„liq almashinish sig„imi:
⁄
5-
masala.
0,5 g
formaga o„tkazilgan kationit ustiga 100 ml
0,05 n
eritmasi qo„shildi. Muvozanat o„rnatilgandan so„ng,
eritmadan 10 ml alikvot qism olinib titrlanganda 5,00 ml 0,012 n Trilon
B eritmasi sarf bo„ldi. Kationitning almashinish hajmini aniqlang.
Yechish.
eritmasi kationit bilan quyidagi reaksiya orqali
ta‟sirlashadi:
118
Trilon B eritmasi bilan reaksiya tugagandan keyin reaksiyaga
kirishmay qolgan mis ionlari ta‟sirlashadi.
→
Boshlang„ich eritma tarkibidagi mis tuzining umumiy mollar
sonini aniqlaymiz:
Trilon B bilan ta‟sirlashgan 10 ml alikvot qismdagi mis tuzining
mol miqlorini topamiz:
Reaksiyaga kirishmay qolgan mis tuzining mol miqdorini topamiz:
Ion-almashinish reaksiyasiga kirishgan mis tuzining miqdorini
topamiz:
Kationitning almashinish sig„imini hisoblaymiz:
⁄
⁄
m
6-
masala
. Tarkibida 12,0% namlik bo„lgan
formaga o„tkazilgan
2,5 gramm kationitga 100 ml 0,1 n kalsiy xlorid eritmasi qo„shildi.
Muvozanat qaror topgandan so„ng, 25 ml alikvot qism titrlanganda 0,1 n
eritmasidan 13,00 ml (tuzatish koeffitsiyenti 0,97) sarf bo„ldi.
Kationitning almashinish sig„imini aniqlang.
eritmada kationit bilan quyidagi ion-almashinish jarayonida
ishtirok etadi:
119
Reaksiyaga amalda kirishgan kalsiy ionlari miqdorini topamiz:
Kationitning almashinish sig„imini hisoblaymiz:
АС = 5,044 ·1 / 2,2 =2,29 mmol/gramm.
Do'stlaringiz bilan baham: |