Pythonni mustaqil

16-bob: Kortejlar (tuple)
Bu bobda biz kortejlar va ularning qollanilishi haqida so‘z yuritamiz.
Kortej, o‘zining xususiyatlariga ko‘ra, o‘zgarmaydigan ro‘yxatdir.
Ro‘yxatlar turganda, kortejlar nima uchun kerak?

• 
  Xatoliklardan himoya. Ya’ni kortejlar bilib turgan holda (bu yomon) va bilmasdan (bu, albat-ta, yaxshi) o‘zgarishlardan himoyalangan.
  

• 
  Kichikroq hajm. Mana bir misol:
  

• 
  a = (1, 2, 3, 4, 5, 6)
  

• 
  b = [1, 2, 3, 4, 5, 6]
  

• 
  a.__sizeof__()
  

36

• 
  b.__sizeof__()
  

44

• 
  Kortejlardan lug‘atlarning kalitlari sifatida foydalanish mumkinligi:
  

• 
  d = {(1, 1, 1) : 1}
  

• 
  d
  

{(1, 1, 1): 1}

• 
  d = {[1, 1, 1] : 1}
  

Traceback (most recent call last):

File "", line 1, in
d = {[1, 1, 1] : 1}
TypeError: unhashable type: 'list'
Kortejlar bilan qanday ishlanadi?
Kortejlarning afzalliklari bilan tanishib chiqdik. Endi, ular bilan qanday ishlash mumkin, degan savol yuzaga keladi. Bu obyektlar bilan ishlash ro‘yxatlar bilan ishlashdan deyarli farq qilmaydi. Keling, bitta bosh kortej yaratamiz:

• 
  a = tuple() # tuple() tarkibiy funksiyasi yordamida
  

• 
  a
  

()

• 
  a = () # kortej literali yordamida
  

• 
  a
  

()
>>>

50

1 ta elementli kortej yaratamiz:

• 
  a = ('s')
  

• 
  a
  

's'
Lekin bu misolimiz natijasida satr hosil bo‘ldi. Biz esa kortej yaratmoqchi edik. Kortejni qanday yaratishimiz mumkin?

• 
  a = ('s', )
  

• 
  a
  

('s',)
Mana, kerakli natijaga ega bo‘ldik. Hamma gap vergulda ekan. Qavslarning o‘zi hech narsani bildirmaydi. Aniqrog‘I, bildiradi-yu, ularning ichida bitta bosh joy, satr ko‘chishi yoki boshqa ele-mentlar bilan ajratilishi mumkin bo‘lgan element joylashishini bildiradi. Bundan tashqari, kortejni mana bu metodda ham yaratish mumkin:

• 
  a = 's',
  

• 
  a
  

('s',)
Lekin, baribir, chalg‘imang va qavslarni har doim qo‘yishga odatlaning, chunki ba’zi hollarda ularni qo‘ymaslikning iloji bo‘lmaydi.

Iteratsiyalanadigan obyektlardan kortej yaratish uchun esa avval ko‘rganimiz – tuple() funksiyasi qo‘llaniladi.

• 
  a = tuple('hello, world!')
  

• 
  a
  

('h', 'e', 'l', 'l', 'o', ',', ' ', 'w', 'o', 'r', 'l', 'd', '!')