Pythonda satrlar bilan ishlash

PYTHONDA SATRLAR
BILAN ISHLASH
E’tibor bering!
Raqamlash “0” dan boshlanadi va
probel ham belgi hisoblanadi (bu yerda: 5-belgi).
Satr bu – tartiblangan belgilar to‘plamidir.
Masalan: “Hello world” satrini Python quyidagicha ko‘radi:
Hello world
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Har bir belgining satrda o‘z indeksi (tartib raqami) – satrda u nechanchi o‘rinda turganligini bildiruvchi raqami mavjud.
SATR VA INDEKS
O‘ZGARUVCHI YARATISH
“s” o‘zgaruvchini yaratib, unga “hello world” satrini joylashtiramiz.
Endi “s”ni terib, “Enter”ni bosganimizda, o‘zgaruvchi o‘z ichiga olgan o‘sha satr paydo bo‘ladi.
MATNNI TAKRORIY CHIQARISH VA
UZUNLIGINI ANIQLASH
Satr uzunligini len() funksiyasi yordamida aniqlash mumkin. Phyton barcha belgi va probellar sonini o‘zi hisoblab chiqaradi.
Pythonda bitta so‘zni ekranga bir necha marta chiqarish imkoniyati mavjud.
Bu yerda “a” o‘zgaruvchining 10 marta takrorlanish buyrug‘ini berdik.
SATRLARNI BIR-BIRIGA BOG‘LASH VA
QO‘SHIMCHA KIRITISH
Satrlar ustida ko‘p bajariladigan amallardan biri bu – birlashtirish amalidir. Satrlarni birlashtirish uchun “+” amali qo‘llaniladi.
“c” o‘zgaruvchiga qo‘shimcha kiritish orqali satrni o‘zgartiramiz.
INDEKS VA QIRQISHLAR
Bu yerda biz “s” o‘zgaruvchidagi satrdan oltinchi indeksni qirqib olishni buyurdik.
Natijada, u oltinchi o‘rinda turgan “w” belgisini chiqarib berdi.
Yodingingizda bo‘lsa, hisob “0” dan boshlanadi va probel ham hisobga olinadi
Agar o‘zgaruvchining ichidagi biror belgini ajratib chiqarmoqchi bo‘lsak, u holda o‘zgaruvchi va to‘rburchak qavs ichiga belgining indeksi yoziladi.
SATRNING OXIRINI CHIQARISH,
SATRNI TESKARI CHIQARISH
Satrning oxirgi belgisini chiqarish uchun Pythonda quyidagi amallar qo‘llaniladi:
Agar o‘zgaruvchidan keyin to‘rtburchak qavs ichiga ::-1 kiritilsa,u holda Python satrni teskari chiqarib beradi.
o‘zgaruvchi kiritiladi, so‘ngra to‘rtburchak qavs ichida “-1” yoziladi;
“Enter” bosilsa, Python oxirgi belgini chiqaradi (bu yerda undov belgisini chiqardi);
>>> a = "O‘ZBEKISTON"
>>> a[4]
'E'
>>> a[3:6]
'BEK'
>>> a[:6]
'o‘ZBEK'
>>> a[6:]
'ISTON'
>>> a[3:10:3]
'BIo‘

4-indeksdagi belgini chiqaradi.

3-indeksdan 6-indeksgacha bo‘lgan belgilar ketma-ketligini chiqaradi.

0-indeksdan 6-indeksgacha bo‘lgan belgilar ketma-ketligini chiqaradi.

6-indeksdan oxirigacha bo‘lgan belgilar ketma-ketligini chiqaradi.

3-indeksdan 10-indeksgacha bo‘lgan belgilar ketma-ketligini 3 qadam bilan chiqaradi.

SATR ORASIDAN QISM SATRNI QIRQIB OLISHGA MISOLLAR

O	‘	Z	B	E	K	I	S	T	O	N
0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10

1
2
3
4
5
a[index] – a satrdagi indexda turgan belgini qirqib oladi.
a[:end] – a satrdan 0 indeksdan boshlab end indeksgacha bo‘lgan belgilar ketma-ketligini qirqib oladi;
a[start:end] – a satrdan start indeksdan boshlab end indeksgacha bo‘lgan belgilar ketma-ketligini qirqib oladi;
a[start:] – a satrdan start indeksdan boshlab oxirigacha bo‘lgan belgilar ketma-ketligini qirqib oladi;
a[start:end:step] – a satrdan step qadam bilan start indeksdan boshlab end indeksgacha bo‘lgan belgilar ketma-ketligini qirqib oladi.
SATRDAN QISM SATRNI QIRQIB OLISH BUYRUQLARI
Satrdan nafaqat belgi, balki qism satrni ham qirqib olish mumkin. Buning uchun quyidagi sintaksisdan foydalanamiz: