Punktuatsiya

3. Aralash turdagi murakkab qo‘shma gaplar.
Tarkibiy qismlarining ham tenglanish, ham 
tobelanish munosabatidan tashkil topgan sintaktik qurilmalar aralash turdagi murakkab qo‘shma 
gap deyiladi. Qo‘shma gaplarning bu turida ham tenglanish, ham tobelanish munosabati 
shakllanishi sababli ular aralash qo‘shma gap deb ham yuritiladi. 
Aralash turdagi murakkab qo‘shma gaplarning quyidagi ko‘rinishlari mavjud: 
1. Bir ergash gap va ikki bosh gapning birikuvidan tuzilgan tur. Masalan: Bu
 sifatlarning barisi 
bir odamda mujassam bo‘lsa, dunyodagi eng buyuk saodat ham uni gangitib qo‘ya olmaydi, eng katta 
baxtsizlik ham uni sarosimaga sola bilmaydi. 
("K.D".)
 
Bunday sintaktik tuzilishdagi murakkab qo‘shma 
gaplarning qurilish chizmasi quyidagicha: 
 
2. Ikki komponentli ergashgan qo‘shma gap va ikki komponentli bog‘langan qo‘shma 
gapning birikuvidan tuzilgan tur
. Bunday tuzilishdagi murakkab qo‘shma gaplar quyidagicha 
shakllanadi: 
a) ikki ergashgan qo‘shma gapning bog‘lanish usulida birikuvidan hosil bo‘ladi. Masalan: 
Bildimki, uyga qaytibdi, aminmanki, endi u g‘oyib bo‘lmaydi. 
(So‘zl.)

Bu gapning qurilish chizmasi 
quyidagicha: 
b) bog‘langan va ergashgan qo‘shma gaplarning birikuvidan tashkil topadi. Masalan: 
Qiz 
kelgach, ko‘nglim yorishdi, u men tomon qayrilgan edi, ammo dugonalari chaqirib qolishdi. 
(«Saodat».)

Ushbu murakkab qo‘shma gapning qurilish chizmasi quyidagicha: 
v) ikki ergashgan qo‘shma gapning ergashish usuli asosida bog‘lanishidan tashkil topadi. 
Masalan: 
Tomosha ko‘rsatilganda, mahalladagilarning hammasi bor edi, shuning uchun uni muhokama 
1 
2 
3 
1 
2
2 
3 
1
1
1 
2 
3 
4 
1 
2 
3 
4 

---

70 
qilishga kelishganda, hamma qatnashdi. 
(So‘zl.)
 
Berilgan gapning qurilish chizmasini quyidagicha 
belgilash mumkin: