Пулнинг мохияти ва ўзига хос хусусиятлари

Бозор иқтисодиёти шароитида пулнинг аҳамиятини ошиши

Мамлакат ривожланишининг асосий воситаларидан бири пул бўлиб, бозор иқтисодиётига ўтиш ва унда фаолият юритишда унинг ўрни ва аҳамияти янада ошиб боради. Дарҳақиқат, пул – “бозор тили” деб бежиз айтилмаган. Ҳар бир иқтисодий ахборот, товарлар ва хизматлар баҳоси, тўловлар, даромаду харажатлар, молиявий талаблар ва мажбуриятлар, иқтисодий алоқалар микро ва макро даражаларда фақат пулда ифода қилинади.

Бозор иқтисодиётига ўтиш шароитида пул аҳамиятининг ортиб бориши жамиятимизда мавжуд ҳуқуқий ва жисмоний шахслар фаолияти ва унинг натижаси – даромади пул билан боғлиқ.
Бозор иқтисодиётини муҳим омилини пул ташкил этади. Бозор иқтисодиёти пул билан тирик, чунки такрор ишлаб чиқариш жараёнининг барчасида пул воситачилик қилади. Бозор иқтисодиёти шароитида товарлар ва хизматларнинг ишлаб чиқаришдан бошлаб истеъмолчигача бўлган жараён пул воситасида амалга ошади. Пул – бозор алокаларининг хаммабоп ва универсал иктисодий воситасидир.
Бозор иқтисодиёти шароитида пул муомиласини уюштириш, товарларни айирбошлаш, пулларни сақлаш ва тақсимлаш, бўш пулни қарзга бериш, корхоналар ўртасидаги иқтисодий алоқалар янада кучайиб, мураккаблашиб боради. Пул шаклидаги маблағлар бозор орқали ресурсга айланади ва улар иштирокида товарлар яратилади, товарлар сотилиб яна пулга айланади.
Бозор иқтисодиёти шароитида нафақат пул, балки унинг эквивалентларидан – акция, облигация каби қимматли қоғозлар ва бошқалардан кенг фойдаланилади.
Бозор иқтисодиёти шароитида илгари пулга айлантирилмаган айрим воситалар ҳам энди пулда ўз аксини топади (ер ва бошкалар).
Умуман бозор иқтисодиёти шароитида корхоналар молиясини ташкил этиш, пулни айланиши, умуман хўжаликлар фаолиятини ташкил этилиши янги пул муносабатлари асосида ташкил этилади.
Юқоридагилардан келиб чиқиб бозор иқтисодиёти шароитида пул иқтисодий қувват, иқтисодиётнинг ўзига хос ташриф қоғози бўлиб хизмат қилади, у бозор иктисодиётининг танию-жони хисобланади.