Pul muomalasi iqtisodiyotning eng qiziqarli, munozorali mavzularidan

Pul muomalasi va uning amal qilish qonuniyatlari. Pulga bo’lgan talab va pul taklifi.

• 
  Pul muomalasi - bu tovarlar aylanishiga hamda notovar xarakteridagi to’lovlar  va hisoblarga xizmat qiluvchi naqd pullar va unga tenglashtirilgan aktivlarning  harakatidir. Pul o’z xususiyatiga ko’ra, avvalo muomala vositasidir, ya’ni tovarlarni 
  
• 
  bir-biriga almashtirish pul vositasida amalga oshadi. Chunki, tovar egasi bo’lgan 
  
• 
  sotuvchi xaridorga tovarni sotib, tovarning qiymatini pul sifatida oladi. Shuning 
  
• 
  uchun talab bilan taklifni bir-biriga pul ulaydi va ularning uzilishiga barham 
  
• 
  beruvchi bo’lib hisoblanadi. 
  

Tovarlarning siljishi, harakat tezligi, bir-biriga yaqinlashuvi pul vositasida 

• 
  Tovarlarning siljishi, harakat tezligi, bir-biriga yaqinlashuvi pul vositasida 
  
• 
  amalga oshadi, deyish mumkin. Ayirboshlashning eng yuqori pog’onasi bo’lgan 
  
• 
  muomala mazmunan pul tufayli yuzaga keladi. Tovar-pul muomalasi esa bozor 
  
• 
  sharoitining asosidir. Demak, bundan pul va pul muomalasining bozor iqtisodiyoti 
  
• 
  rivojidagi o’rnini baholash qiyin emas.Pulning хarid qоbiliyati barqarоrligi tоvar 
  
• 
  va хizmatlar bahоsi kеskin o`zgarishining оldini оladi. Hоzirgi davrda 
  
• 
  O`zbеkistоnda pul muоmalasi ikki ko`rinishda yuritiladi: 
  
• 
  1. Naqd pul muоmalasi; 
  
• 
  2. Naqd bo`lmagan pul muоmalasi. 
  

Naqd pul muomalasiga bank biletlari va metall tangalar (pul belgilari) xizmat 

• 
  Naqd pul muomalasiga bank biletlari va metall tangalar (pul belgilari) xizmat 
  
• 
  qiladi. Naqd pulsiz hisoblar cheklar, kredit kartochkalari, veksellar, akkreditivlar, 
  
• 
  to’lov talabnomalari kabilar yordamida amalga oshiriladi. Ularning hammasi pul 
  
• 
  agregati deb yuritiladi. Muomalada mavjud bo’lgan pul massasi ularni qo’shish 
  
• 
  yo’li bilan aniqlanadi. 
  
• 
  Pul muomalasi o’ziga xos qonunlarga asoslangan holda amalga oshiriladi. 
  
• 
  Uning qonunlaridan eng muhimi muomala uchun zarur bo’lgan pul miqdorini 
  
• 
  aniqlash va shunga muvofiq muomalaga pul chiqarishdir. 
  
• 
  Muayyan davrda, aytaylik bir yil davomida sotilishi lozim bo’lgan tovarlar 
  
• 
  summasiga. Tovarlar qancha ko’p bo’lsa va narxi baland bo’lsa, ularni sotish va 
  
• 
  sotib olish uchun shuncha ko’p pul birligi talab qilinadi. 
  
• 
  Pul bir xil bo’lmagan tezlik bilan aylanish qiladi. Bu ko’p omillarga, jumladan 
  
• 
  ular xizmat qilayotgan tovarlar turiga bog’liq. 
  
• 
  Muomala uchun zarur bo’lgan pul miqdori puldan to’lov vositasi vazifasidan 
  
• 
  foydalanishga ham bog’liq. Ko’pincha tovarlar qarzga sotiladi va ularning haqi 
  
• 
  kelishuvga muvofiq keyingi davrlarda to’lanadi. Demak, zarur pul miqdori shunga 
  
• 
  muvofiq miqdorda kamayadi. Ikkinchi tomondan, bu davrda ilgari kreditga 
  
• 
  sotilgan tovarlar haqini to’lash vaqti boshlanadi. Bu pulga ehtiyojni ko’paytiradi.