Pul islohotlari

Denominatsiya (de va lot. nominatio — nom) — valyutaning barkarorligini oshirish va hisob-kitobni ixchamlashtirish maqsadida qogʻoz pul nominali (yozib qoʻyilgan qiymati)ni pasaytirish; eski pulni kursi (qadri) yuqori qilib belgilangan, nomi oʻzgarmagan yangi pulga maʼlum nisbatda almashtirish. Mamlakatdagi pul muomalasini tartibga solish tadbirlaridan biri, pul qadri pasayishini toʻxtatib qolish yoki susaytirish orqali pul tizimini sogʻlomlashtirish maqsadida amalga oshiriladi. D. muomalada boʻlgan pul mablagʻlari (kupyura, tanga)lar massasini birmuncha kamaytirish imkonini beradi.

D. amalga oshirilganda, odatda, narxlar, tariflar, ish haqi va b. ham shu nisbatda oʻzgartiriladi. Mac, 1960 y.da Fransiyada oʻtkazilgan D. paytida eski frank yangi frankka 100:1 nisbatda almashtirilgan. Sobiq Ittifoqsa 1947 va 1961 y.lardagi pul islohotlarida eski rubl yangi rublga 10:1 nisbatda almashtirilgan, lekin 1947 yili narxlar pulni almashtirish nisbatiga muvofiq oʻzgartirilmadi. 1961 y.da esa tovarlar narxi ham D.ga mos ravishda 10 marta kamaytirilgan.

Oʻzbekistonda 1994 y.da soʻm-kupon 1000:1 nisbatda soʻmga, Rossiyada 1997 y.da rubl 1000:1 nisbatda D. qilindi.

4. Nullifikatsiya (lot. nullifi catio -yoʻqotish) — biror hujjatni yuridik kuchdan, qonuniylikdan mahrum etish. Qimmatli qogʻozlarga va pul belgilariga nisbatan N. ularning davlat tomonidan bekor qilinishini bildiradi. Baʼzan amalda devalvatsiyam toʻgʻri keladi. [1]