Publications

eri-
tuvchi element
deb, kristall panjarasi saqlanmagan element esa
eruvchi element
deb aytiladi va A (B), A — erituvchi, B —
eruvchi deb nomlanadi.
Qotishmalar tarkibiga kirgan elementlarning o‘zaro muno-
sabatlariga ko‘ra, elementlarning eruvchanligi turlicha bo‘ladi.
Misda nikel, nikelda mis xohlagancha eriydi.

---

15
Hamma metallar ham bir-birida yaxshi eriyvermaydi. Ba’zi
elementlar yaxshi, o‘rta, yomon va ba’zilari, umuman, erimas-
ligi mumkin. Rentgen nurlari yordamida tekshirilganda shu narsa
aniqlandiki, eruvchi element atomlari bilan erituvchi element
atomlari o‘rin almashuvi natijasida qattiq eritma hosil bo‘ladi.
Atomlarning bunday o‘rin almashuvi uchun A va B ele-
mentlarning kristall panjaralari bir xil bo‘lishi va atomlar
radiuslari bir-biriga yaqin bo‘lishi kerak.
Odatda, qotishmani hosil qiluvchi asosiy komponentlar-
dan tashqari, qotishma tarkibida oz miqdorda boshqa element-
lar ham mavjud bo‘ladi va ular 
qo‘shimchalar
deb yuritiladi.
Bu qo‘shimchalar qotishmaga rudani eritib olayotganda yoki
qotishma eritilayotganda tushadi. Ular qotishmaning xossala-
riga aytarli ta’sir etmaydi.