Psixologiyaning ilmiy tadqiqot metodlari

Psixologiyaning ilmiy tadqiqot metodlari

Har bir alohida bo`lgani singari psixologiyaning o`z metodlari va ularni qo`llash vositalari mavjud. To`g`ri, ularning aksariyati psixologiya va sotsiologiya fanlarida qo`llaniladigan usullarga yaqin, lekin fanning predmetidagi o`ziga xoslikni hisobga olgan holda ularni ishlatish yo`llari va ma’lumotlarni ilmiy jihatdan tahlil qilishda farqlar mavjud.

Psixologiya aniq metodlarni ishlab chiqish shu fan tomonidan ilgari suriladigan nazariy holatlar va metodologik tamoyillarga asoslanadi. Tadqiqotchi tomonidan tanlab olingan yoki loyihalashtirilgan metod u yoki bu nazariyani aks ettirib, tadqiqot ob’ektini tanlashni, qo’lga kiritilgan natijalarni tahlil qilish usullarini belgilaydi.

Psixologik tadqiqotlarda konkret metodlarni qo’llash avvalom bor shu tadqiqot maqsadlaridan va o’rganilayotgan ob’ektning xususiyatlaridan kelib chiqadi. Bunda psixologiya metodlarining kim tomonidan qo’llanilishi ham juda muhim hisoblanadi.
Psixologik axborotning aniqligi tadqiqotchi tomonidan qo’llanilayotgan metodikalarning uni qiziqtirayotgan xususiyatlarni o’rganishga mosligi bilan belgilanadi.
Har qanday psixologik tadqiqot ob’ektini o’rganish dasturini tuzishdan boshlanadi.
Bu dastur o`z ichiga quyidagilarni oladi:
nazariy va amaliy vazifalarni
tadqiqot o’tkazish jarayoni va texnik vositalari
tadqiqot taxmini
Tadqiqot metodi va metodikalarini aniklash
reprezintativ tekshiriluvchilarni tanlashni
Tadqiqot taxmini-tadqiqotchi tomonidan ilgari suriladigan ilmiy faraz. Bu taxmin o’tkaziladigan tadqiqot natijasida isbot qilinadi.
Tadqiqot metodi-bu tadqiqotchini qiziqtirgan axborotni qo’lga kiritish yuli, vositasi.
Tadqiqot metodikasi- bu turli jarayonlar va ularning xususiyatlari to’g’risidagi zarur axborotni qo’lga kiritish uchun ishlatiladigan aniq usul va vositalar majmuidir.