Psixologiyada shaxsni o'rganish nazaryalari

Nazariyalar orasida shaxsda ikkita asosiy qism, ikkita omilni ajratuvchi yo’nalishlar ko’rinarli o’rin egallagan. Ular shaxs tuzilishida ikkita omil, BIOLOGIK va IJTIMOIY omillarni ajratib ko’rsatadilar

• Nazariyalar orasida shaxsda ikkita asosiy qism, ikkita omilni ajratuvchi yo’nalishlar ko’rinarli o’rin egallagan. Ular shaxs tuzilishida ikkita omil, BIOLOGIK va IJTIMOIY omillarni ajratib ko’rsatadilar

Biogenetik

• Biogenetik
• Biogenetik kontseptsiya inson shaxsining rivojlanishi biologik, asosan tabiiy omillar bilan belgilanishiga asoslanadi. Shuning uchun ham shaxsning rivojlanishi ichki sabab natijasida (o’z - o’zidan) sodir bo’lish xususiyatiga egadir.
• Sotsiogenetik
• Sotsiogenetik kontseptsiya shaxsni tevarak - atrofdagi ijtimoiy mohiyatning bevosita ta’siri natijasi deb, muhitdan olingan nusxa deb hisoblaydi. Bunda ham xuddi biogenetik kontsentsiyadagi kabi rivojlanib borayotgan kishining xususiy faolligini inobatga olinmaydi, uning tevarak atrofdagi vaziyatga moslashayotgan mavjudotga xos sust rol o’ynashigina mumkin deb hisoblanadi. Agar sotsiogenetik kontseptsiyaga amal qilinadigan bo’lsa, nima uchun ba’zi vaqtlarga bir xildagi ijtimoiy muhitlarda har xil odamlar yetishib chiqishini tushuntirib bo’lmaydi.

SHAXS HAQIDAGI PSIXOLOGIK NAZARIYALAR

• SHAXS HAQIDAGI PSIXOLOGIK NAZARIYALAR
• Shaxs haqidagi barcha nazariyalarni rivojlanish bosqichiga ko’ra uch guruhga birlashtirish mumkin:
• AN’ANAVIY NAZARIYALAR
• Shaxs haqidagi an’anaviy nazariyalar orasida FREYDIZM nazariyasi alohida o’ringa ega. Z.Freyd turli xil kasalliklarni (asosan nevroz bilan bog’liq bo’lgan) tahlil qilish natijasida bu kasalliklarning sabablari kasalning hayotida oldin ro’y bergan va uning psixika (ruhiyati)ga yoki rivojlanishiga salbiy ta’sir ko’rsatgan voqealar degan xulosaga keldi. Bu ta’sirlar ko’pincha odamlar tomonidan unitiladi va anglanmaydi, ammo ular kishilarning xulq-atvorlariga ta’sir qilishda davom etadilar, ba’zida xulq-atvorda buzilishga olib keladilar. Z.Freyd turli xil psixoterapevtik usullar yordamida ularni topish va ularni anglashga yordam berish samarali davolash usuli ekanligini aniqladi. Izlanishlar natijasida Z.Freyd odamning psixik hayotida uch darajani ajratdi: ongsizlik, ong osti (ong oldi) va ong