"psixologiya"


«Men»  —  obrazi  va  o’zini-o’zi  baholash



Download 1,78 Mb.
Pdf ko'rish
bet33/253
Sana28.04.2020
Hajmi1,78 Mb.
#47964
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   253
Bog'liq
psixologiya

 «Men»  —  obrazi  va  o’zini-o’zi  baholash.    Shaxsning  o’zi,    o’z  xulq-
atvori  xususiyatlari,    jamiyatdagi  mavqyeini  tasavvur  qilishidan  hosil  bo’lgan 
obraz    «Men»  —  obrazi  deb  atalib,    uning  qanchalik  adekvatligi  va  reallikka 
yaqinligi shaxs barkamolligining mezonlaridan hisoblanadi.   
«Men»  —  obrazining  ijtimoiy  psixologik  ahamiyati  shundaki,    u  shaxs 
tarbiyasining  va  tarbiyalanganligining  muhim  omillaridan  hisoblanadi.    Shu 
nuqtai  nazardan  olib  qaralganda,    tarbiya  shaxsning  o’zi  va  o’z  sifatlari 
to’g’risidagi tasavvurlarining shakllanishi jarayonidir,  deb ta’rif berish mumkin.  
Demak,  har bir inson o’zini,  o’zligini qanchalik aniq va to’g’ri bilsa,  tasavvur 
qilolsa,    uning  jamiyat  normalariga  zid  harakat  qilish  ehtimoli  ham  shunchalik 
kam bo’ladi,  ya’ni u tarbiyalangan bo’ladi.   
O’z-o’zini  anglash,    o’zidagi  mavjud  sifatlarni  baholash  jarayoni 
ko’pincha  konkret  shaxs  tomonidan  og’ir  kechadi,    ya’ni  inson  tabiati 
shundayki,  u o’zidagi o’sha jamiyat normalariga to’g’ri kelmaydigan,  no’maqul 
sifatlarni anglamaslikka,  ularni «yashirishga» harakat qiladi,  xattoki,  bunday 
tasavvur  va  bilimlar  ongsizlik  sohasiga  siqib  chiqariladi  (avstriyalik  olim  Z.  
Freyd  nazariyasiga  ko’ra).    Bu  ataylab  qilinadigan  ish  bo’lmay,    u  har  bir 
shaxsdagi  o’z  shaxsiyatini  o’ziga  xos  himoya  qilish  mexanizmidir.    Bunday 
himoya  mexanizmi  shaxsni  ko’pincha  turli  xil  yomon  asoratlardan,    hissiy 
kechinmalardan  asraydi.    Lekin  shuni  alohida  ta’kidlash  lozimki,    «Men»  — 
obrazining ijobiy yoki salbiyligida yana o’sha shaxsni o’rab turgan tashqi muhit,  
o’zgalar  va  ularning  munosabati  katta  rol  o’ynaydi.    Odam  o’zgalarga  qarab,  
go’yoki  oynada  o’zini  ko’rganday  tasavvur  qiladi.    Bu  jarayon  psixologiyada 
refleksiya deb ataladi.  Uning mohiyati — aynan o’ziga o’xshash odamlar obrazi 
orqali  o’zi  to’g’risidagi  obrazni  shakllantirish,    jonlantirishdir.    Refleksiya    bu 
o’zini,    o’zining  xulq  atvorini  xuddi  tashqaridan  kuzatgandek  kuzata  olish  va 
tahlil qila olish qobiliyatidir.   
                                                           
5
Каrimova V. ,  Акramova F.  Psixologiya.  Ма’ruzalar matni.  – Т. ,  2002, 37 b 


 
24 

Download 1,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish