"psixologiya"



Download 1,78 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/253
Sana28.04.2020
Hajmi1,78 Mb.
#47964
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   253
Bog'liq
psixologiya

Tayanch so’z va iboralar: 
 psixika,  ong, tropizm, seskanuvchanlik, instinktlar, bilish, ko’nikmalar, 
hayvonlarning 
intellektual 
harakatlari, 
psixikaning 
nerv-fiziologik 
asoslari,psixik jarayonlar,  psixik holatlar,  psixik funksiyalar,  psixik xodisalar. 
 
Asosiy savollar
1. 
Psixika va uning taraqqiyoti.   
2. 
Psixika va ong.  
3. 
Psixikaning nerv-fiziologik asoslari 
 
1. Psixika va uning taraqqiyoti. 
Psixik  jarayonlar  miyaning  alohida  xossasi  bo’lib,  faqat  miyaning 
faoliyatiga bog’liq xolda ruy beradi.  Odam bosh miyasi yuksak darajada tashkil 
topgan  materiya  bo’lib,    psixika  esa  ana  shu  materiyaning  mahsuli,    uning 
funksiyasidir.    Psixika  va  ong  birdaniga  paydo  bo’lmagan,    balki  uzoq  tarixiy 
evolyutsiya natijasida shakllanib,  o’sib,  takomillashib borgan.  Dastlab yerda 
hayot paydo bo’lganda bir xo’jayrali hayvonlar vujudga kelgan.  Ularga psixik 
prosesslardan  seskanuvchanlik  xos  bo’lgan.  Sekin  –  asta  uzoq  evolyutsiya 
natijasida hayvonlarning takomillashib borishi natijasida ularning nerv sistemasi 
va bosh miyasi ham o’sgan.  Miyaning rivojlanishi esa turli psixik prosesslarni 
vujudga keltirgan.    
            Psixikaning  paydo  bo’lishi  materiyaning  uzoq  taraqqiyoti  bilan 
tushuntiriladi.  Jamiki  materiya,  jonsiz  anorganik  materiyadan  tortib,  to 
materiyaning  yuksak  hamda  murakkab  shakli  -  inson  miyasigacha  moddiy 
olamning  umumiy  xususiyati  bo’lmish  aks  ettirish  xususiyatiga,    ya’ni 
ta’sirlarga  javob qaytarish qobiliyatiga ega.  Aks  ettirish  shakllari  materiyaning 
yashash  shakllariga bog’liqdir. Jonsiz tabiatda  harakat  jism  yoki  moddalarning 
o’zaro mexanik,  fizik yoki ximiyaviy  munosabatlari tarzida nomoyon bo’lishi 
mumkin.  Masalan, suvning daryo qirg’oqlarini, qoyalarni yuvishi va yemirishi,  
quyosh  nurining  oynadan  aks  etishi  (sinib  qaytishi).  Tirik  materiyaga  o’tishda 
harakatning  shakllari  sifat  jihatdan o’zgaradi.  Tirik  materiyaga  aks  ettirishning 
biologik shakllari xosdir.  Tirik materiyada aks ettirishning yangi shakli - psixik 
aks  ettirish  paydo  bo’ladi.  Materiyaning  evolsiyasida  jonsiz  materiyadan  jonli 
materiyaga  o’tishni  turli  nazariyalar  turlicha  tushuntiradilar.    Shular  orasidan 
akademik  A.  I.  Oparin  tomonidan  ilgari  surilgan  nazariyani  kursatib  o’tish 


 
14 
mumkin.  Oparin  gipotezasiga  muvofiq,    bundan  taxminan  2  milliard  yillar 
muqaddam  atmosferada  kislorod  ajralib  chiqqan.  Bu  organik  moddalarda 
fotoximik reaksiya va fotosintez jarayonlarning yuzaga kelishiga sabab bo’lgan.  
Oqibatda  koaservatlar  deb  atalgan  faol  oqsil  molekulalari  paydo  bo’lgan. 
Koaservatlarda  hayotning  asosiy  belgilari  -  assimilyasiya  va  dissimilyasiya 
jarayonlari  paydo  bo’lgan.  Koaservatlar  tashqi  muhitdagi  "ozuqa"  moddalarni 
tanlab  o’zlashtirganlar.  Ular  yashash  uchun  zarur  bo’lgan  (biotik)  moddalarga 
ma’lum  darajada  seskanish  bilan  javob  berganlar  va  hayot  faoliyati  uchun 
bevosita  kerak  bo’lmagan  (abiotik)  moddalarga  nisbatan  indifferent  (befarq) 
munosabatda bo’lganlar.   

Download 1,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish