"psixologiya"


 Mexnat psixologiyasi ba’zi metodlarining moxiyati



Download 1,78 Mb.
Pdf ko'rish
bet110/253
Sana28.04.2020
Hajmi1,78 Mb.
#47964
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   ...   253
Bog'liq
psixologiya

 
4. Mexnat psixologiyasi ba’zi metodlarining moxiyati 
Kuyida  xunar-texnika  bilim  yurti  ukituvchilari  va  injener  pedagoglar 
xamda  ishlab  chikarishdagi  murabbiylar  tomonidan  kullanishi  mumkin  bulgan 
ayrim  asosiy  metodlarning  moxiyati  eritiladi.  Mexnat  metodi.  Kandaydir  kasb 
ixtisosning psixologik moxiyatini urganish  uchun tekshiruvchining uzi xam bu 
faoliyatiga  kirishib  uni  uzlashtiradi.    Bunda  u  uzining  ishlab  chikarishdagi  
faoliyatini  xar  kuni  tegishlicha  kayd  etib  uz  ishini  taxlil  kiladi.  mexnat  metodi 
umumiy  fan  pedagoglari  va  injener  pedagoglarga  urganilaetgan  mexnat 
faoliyatini  shaxsan  kurib  bilish  xamda,    aklli  kichikrok  shaxsiy  tajribaga  ega 
bulish  uchun  ayniksa  zarur.  Ishtirokli  kuzatish-    agar    oldingi  metod  faoliyatni 


 
92 
urganishga  muljallangan  bulsa,   bu  endi  shuni  ijro  etuvchi  shaxsni    urganishga 
muljallanadi.  Uni  goyat  maxorat  bilan  kullaganda,  kishi  uzi  urganish  ob’ekti 
bulib,  xizmat kilaetganini sezmaydi,  binobarin  u urganaetgan kishiga  mexnat 
kollektivining  bir  a’zosi  deb  karaydi.  Bu  ularning  tabiiy  bulishiga  xamda, 
kuprok ob’ektiv ma’lumot tuplashga imkon beradi.  
Mexnat operatsiyalarini ob’ektiv kayd etish. Butun mexnat faoliyati psixik 
xolatlar  aloxida  xarakatlar  priem  va  tadbirlar  yigindisidan  xosil  buladi.  
Tekshirishning  zamonaviy  texnik  vositalari  barcha  mexnat  jaraenlarini 
tekshiruvchining  shaxsiy  kuzatuvlari  bilangina  emas,    balki    urganilaetgan  
xodisalarni  ob’ektiv kayd etib borish bilan urganish imkoniyatini beradi. Ishchi 
xolatini  yoki  yuz  tasvirini  suratga  olish  kayd  etishning  ana  shunday  
namunasidir. Etik kamera bilan sezdirmay suratga  olgan  ma’kul.  Mazkur yoki 
boshka    ob’ektni  ob’ektni  masalan,    ishga  kuzataetgan  kontrol  asboblardan 
kursatganlarini,  mimika-pantomimikani, kinoga olish psixologik xodisani kayd 
etish eng yaxshi metodik preymidir.  
Kinoga olish odatdagicha,tez, tezlatish va aksincha oskin, impulsli bulishi 
mumkin,  bu  mexnat  operatsiyasini  batafsil  taxlil  kilish  va  mexnat  jaraenida 
konuniyatlarini  ani  klash  imkonini  beradi.  Oddiy  kolyugraf    yoki  nozik 
sotsiolografda  pnevmatik  yoki  axborotlar  elektr  datchiklar  erdamida  stanok 
uzellaridan ayrim xarakatlarini, ishchilar  xarakatini  va  reaktsiyasini  kayd etish 
mumkin.  Magnitafon  ezuvi  nutk,    mashinalarning  soz    va    nosozligidan 
shovkinni,  tovshlar    signali    ratsiyasi  va  boshkalarni  ob’ektiv  kayd  etish 
imkonini beradi. Ilgor xunar-texnika bilim yurtida paydo bula boshlagan stanok 
laboratoriyada  bunday  ob’ektiv  kayd  etishlar  mexnat    jaraenlarini  samaralirok 
urgatish    uchun  xilma-xil  mexnat  operatsiyalarini  urgatish  imkonini 
beradi.Faoliyat  ma’sumlarining  taxlili.  Usta,  kopdotsligi  maxsulidan  yaratgan 
buyumlar  ma’lum  tayerlangan  maxsulot    uning    kupolligini  xam,  ishga 
sovukkonlik  bilan  kora  ishni  xam,  extietsizligi  ishidagi  xato  va  braklikni  xam 
kursatadi.    Tayerlangan    buyumga    karab  kishining  kobiliyatini  ammo 
funktsiyasizligi va mazkur ishga mutlako laekatsizligi bulishi mumkin.   
Agar  buyumlarning  soni  va  sifatini  ish  kunining    ayrim  kismlariga  kura 
taxlil  kilinsa,ishga  kirishini  chuzilib  ketganini,  eng  serunum  davrni  va  yaxshi 
mexnat  rejimi  xakida  xulosaga    kelishi    mumkin.    Moloks  darajasini  xisobga 
olgan  xolda  vakt  birligida  tayerlangan    buyumlar    mikdori    shoshilganlik  yoki 
sustlik,  dikkatning barkarorligi,  malakaning mustaxkamligi,chandoli uzilish va 
boshka  xolatlarni  kursatadi.  Xato  xarakatlar  taxlili.  Xato  xarakatlar  taxlilining 
samaradorligi  "Buzilmaydigan  konuniyat  kurinmasligi  mumkin,  ammo 
konunning  buzilishi    uchun    namoen  bulishiga  erdam  beradi"-  deb  ta’riflagan 
konun bilan belgilanadi. Misol: normal xolda kurinmaydigan narsa potologiyada 
yaxshirok 
namoen 
buladi. 
Xato 
xarakatlar-bu 
uziga 
xos" 
faoliyat 
patologiyasidir".  Mexnatdagi  xatolar    ularning    xarakteri  barkarorligi  va 
takrorlanishi  uddalay  olmaydigan  xarakatlarni  bajarish  kobiliyatining,  yuk-
yukligini,  bu  xarakatlarni  tugri  bajarish  kobiliyatining  yukligini,  e’tibor 
bulmaslikni,  sovukkonlik yoki extiejsizlikni, uz-uzini  bush  nazorat kilganligini 
tez tolikish ruxsizlik yoki xoljonlik psixologik xolat va xokazolarni kursatdi.  


 
93 
Ukuvchilar xatolarining  tekshirilishini  xisobga olish malaka, kunikma va 
maxoratning    shakllanishi    jaraenini,    bu  asosda    esa  mashklar  samaradorligini  
baxolash    imkonini  beradi.  Xato  xarakatlarning  sabalarini  aniklash  va  bartaraf 
etish  xunar  texnika    ta’limi  metodikasini,    mexnat    sharoiti    va    rejimini 
takomillashtirish,shu  bilan  birga,  mexnat  faoliyatining  unumdorligi  va  sifatini 
oshirish 
imkonini 
yaratadi. 
Bu 
metod 
asha 
shuning 
uchun 
xam 
zarurki,mustaxkam  malakaga  ega  bulgan  tajribali  ishchi  faoliyat  jaraenida 
normal    ish    sharoitida  bu  avtomatlashtirilgan  xarakat  kanday  amalga 
oshirilaetgan  xarakat  sezmaydi,    shuning    uchun    xam    ularni  taxlil  kilish  
tushuntirish    mumkin  emas,    chetdan  kuzataetgan  kishi  esa  urganilaetgan 
xarakatning    psixologik    sturkturasini    topish  imkoniyatiga  xamisha  xam  ega 
bula vermaydi.  

Download 1,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish