Psixologiya

  Ijtimoiy psixologik treninglar 
Yuqoridagi  barcha  qonuniyatlarni  hisobga  olgan  holda,  shaxs  tarbiyasi  bilan 
shug`ullanish uni kelgusidagi murakkab va xilma-xil muloqot jarayonlariga psixologik 
tayyorlaydi.  Bunday  tayyorgarlik,  barcha  soha  mutaxassislari  uchun  muhim,  chunki 
ular o`z kasblari tufayli turli muloqot vaziyatlariga duch keladilar va har bir vaziyatda 
ulardan  nihoyatda  o`tkir  didlilik,  odob  va  kishilar  psixologiyasini  bilgan  holda  ularni 
to`g`ri  tushunish  malakasi  talab  qilinadi.  Ijtimoiy  psixologiyaning  bu  borada  noyob 
usuli bor, u ham bo`lsa, ijtimoiy psixologik treningdir. 
Trening 
usulining 
ijtimoiy-psixologik 
mohiyati 
shudaki, 
bu 
usul 
orqali  odamlarda muloqot malakalari hosil qilinib, ular turli ijtimoiy sharoitlarda o`zini 
to`g`ri  tutishga  odatlantiriladi.  Boshqacha  qilib  aytganda,  trening  muloqotga 
o`rgatishdir.  To`g`ri,  odam  kishilar  jamiyatida  yashar  ekan,  kundalik  muloqot 
jarayonida  turli  muloqot  shakllariga  o`rganib,  o`zida  ma‟lum  muloqot  malakalarini 
shakllantirib  boradi.  Lekin  insonda  bunday  malakalar  stixiyali  tarzda  yoki  maqsadga 
qaratilgan  holda  ham  hosil  qilinishi  mumkin.  Oxirgi  holat  hozirgi  zamon  kishisining 
turli ishlab chiqarish va muomala sharoitlarida to`g`ri moslashishiga yordam beradi. Bu 
narsa insonda, ijtimoiy aql-zakovatning shakllanishiga olib keladi.  
Ma‟lum bir  muammolarni xal qilishda psixologik trening deb ataluvchi o`yin va 
mashqlar  to`plamidan  iborat  mashg`ulotlar  yordam  beradi.  Shuni  alohida  qayd  etish 
lozimki,  trening  jarayonida  muammolarni  yechish  ham,  bu  boradagi  bilim,  ko`nikma 
va  malakalarni  hosil  qilish  ham  trenerdan  shaxs  psixologiyasi,  shaxsning  individual 
psixologiyasi  bilan  ishlashni  taqozo  yetadi.  Shuning  uchun  psixologiyada  bunday 
treninglar psixologik treninglar deb ataladi. Har kanday psixologik treninglarni tashkil 
etish kuyidagi boskichlardan tashkil topdi: 

  guruhni  tashkil  etish  yoki  yig`ish  bosqichi  -  trening  guruhini,  ya‟ni 
treningda ishtirok etuvchilar guruhini yig`ishga qaratilgan bosqich; 

  boshlang`ich bosqich – guruh normalarni ishlab chiqish boskichi. Guruhiy 
normalar guruhda mashg`ulotning dastlabki soatlaridanoq samimiylik, o`zaro ishonch, 
o`zaro hurmat muhitini vujudga keltirish maqsadida qabul qilinadi. Guruhiy normalarni 

---

131 
 
ishlab  chiqish  jarayonida  ishtirokchilar  bilan  bu  normalarga  albatta  rioya  qilish 
kerakligi tug`risida kelishish va har bir a‟zoning roziligini olish kerak; 

  ishni  olib  borish  bosqichi  -  bu  trening  jarayonini  va  mashg`ulotlarning 
qanday  olib  borilishi,  ularning  turlari,  trening  jarayonida  qo`llaniladigan  usullardan 
iboratdir; 

  yakunlash  bosqichi  –  trening  yopilishini  yuqori  hissiy  to`lqinlarda 
yakunlash tadbirini tayyorlash va o`tkazish, har bir ishtirokchiga qulay sharoit yaratish, 
ularga  birgalikdagi  faoliyatlari  uchun  o`zaro  tashakkur  bildirishlariga  imkon  berish, 
ulardan bo`lib o`tgan trening samarasi haqida fikrlarini so`rash, hamda ishtirokchilarga 
nisbatan  o`z  moyilligini  namoyon  etish,  guruh  ishtirokchilari  bilan  bo`lib  o`tgan 
trening  mashqlariga  yakun  yasash  hamda  erishilgan  natijalar  bo`yicha    xulosa  qilish 
bosqichi.