Psixologiya

 
Tafakkur  jarayonida  fikrlash  operatsiyalariga:  analiz,  sintez,  taqqoslash,  
umumlashtirish,  konkretlashtirish, klassifikatsiyalash va  sistemalashtirish kiradi. 
Analiz  -  obyektning  u  yoki  bu  tomonlarini,  elementlarini,  xossalarini, 
bog‟lanishlarini,  munosabatlarini  ajratib  olib,  o‟rganilayotgan  obyektni  har  xil 
komponentlarga (tarkibiy qismlarga) bo‟lish demakdir. Analizning yordami bilan narsa 
va  hodisalarning  xususiyatlarini  fikran  yoki  amaliy  tahlil  qilinadi.  Bir  butun  narsani 
analiz qilish natijasida ajratilgan komponentlarni birlashtirish sintezdir. 
Sintez  -  narsa  va  hodisalarning  analizda  bo‟lingan,  ajratilgan  ayrim  qismlarini, 
bo‟laklarini sintez yordami bilan fikran yoki amaliy ravishda birlashtirib, butun xoliga 
keltirishdir. Sintez elementlarning, narsa va hodisalarning qismlari va bo‟laklarini bir 
butun qilib qo‟shishdan iborat aqliy faoliyatdir. 
Analiz va sintez o‟zaro bevosita mustaxkam bog‟langan yagona jarayonning ikki 
tomoni  bo‟lib,  agar  narsa  va  hodisalar  analiz  qilinmagan  bo‟lsa,  uni  sintez  qilib