Psixologiya kafedrasi umumiy pedagogika nazariyasi va amaliyoti

3. “Keys-stadi” (ingliz tilida “case” majmua, aniq vaziyat, “stadi” – ta’lim) texnologiyasi talabalarda aniq, real yoki sun’iy yaratilgan vaziyatning muammoli vaziyatni tahlil qilish orqali eng maqbul variantlarini topish ko’nikmalarini shakllantirishga xizmat qiladi. Mazkur texnologiya talabalarni bevosita har qanday mazmunga ega vaziyatni o’rganish va tahlil qilishga o’rgatadi.

Ushbu texnologiyaning negizida muayyan muammoli vaziyatni hal qilish jarayonining umumiy mohiyatini aks ettiruvchi elementlar yotadi. Bular quyidagilardir: ta’lim shakllari, ta’lim metodlari, ta’lim vositalari, ta’lim jarayonini boshqarish usullari va vositalari, muammoni hal qilish yuzasidan olib borilayotgan ilmiy izlanishning usul va vositalari, axborotlarni to’plash va ularni o’rganish usul va vositalari, ilmiy tahlilning usul va vositalari, o’qituvchi va talaba o’rtasidagi ta’limiy aloqaning usul va vositalari, o’quv natijalari.

Keys-stadi texnologiyasining umumiy tuzilmasini quyidagicha ifodalash mumkin:

“Keys-stadi” texnologiyasining samaradorligi o’quv jarayonini quyidagi texnologik bosqichlarda tashkil etilishiga bog’liq: 1) keys yechimini topish bo’yicha individual ishlash; 2) keys yechimini topishda jamoaviy hamkorlikka erishish.

Mazkur texnologiyani qo’llashda individual ishlashda quyidagi tartibda ish ko’riladi: 1) talabaning keys-stadi texnologiyasi mohiyati va undan foydalanish shartlari bilan tanishishi; 2) talaba tomonidan taqdim etilgan muammoning o’rganilishi; 3) muammo yuzasidan asosiy va ikkinchi darajali masalalarni ajratish, shakllantirish va asoslash; 4) tadqiqot metodlarini tanlash va vaziyatni tahlil qilish; 5) taqdim etilgan muammoning amaliy jihatlarini o’rganish; 6) berilgan muammoni yechishning usul va vositalarini aniqlash; 7) taqdim etilgan yechimni ta’lim amaliyotiga tadbiq etish chora-tadbirlarini belgilash.

Keys-stadi bo’yicha jamoaviy hamkorlikda ishlashda quyidagi tartibda ish ko’riladi: 1) muammo va uning yechimlari yuzasidan jamoa (guruh) a’zolari o’zaro fikr almashadilar; 2) masalaning yechimi bo’yicha taqdim etilgan variantlar muhokama qilinadi va ularning maqbullik darajasi baholanadi; 3) muammoli vaziyatning yechimini ta’minlaydigan aniq dastur ishlab chiqiladi; 4) masalaning yechim to’g’risida ma’lumot beradigan taqdimot tayyorlanadi hamda unda namoyish etiladigan materiallar rasmiylashtiriladi.

3. 
   “Baliq sekleti” metodi talabalarda mavzu yuzasidan muayyan masala mohiyatini tasvirlash va yechish qobiliyatini shakllantiradi. Metodni qo’llash chog’ida talabalarda mantiqiy fikrlash, mavzu mohiyatini yorituvchi tayanch tushuncha, ma’lumotlarni muayyan tizimga keltirish va ularni tahlil qilish ko’nikmalari rivojlanadi. 1) o’qituvchi metodni qo’llash sharti bilan talabalarni tanishtiradi; 2) talabalar guruhlarga biriktiriladilar; 3) guruhlar topshiriqlarni bajaradilar; 4) guruhlar o’z yechimlarini jamoaga taqdim etadilar; 5) jamoa guruhlarning yechimlari yuzasidan muhokama uyushtiradi.
   

Talabalar topshiriqlarni quyidagi tasvir asosida bajaradiar: