Psixologiya kafedrasi umumiy pedagogika nazariyasi va amaliyoti

Shaxsiy faollikning ahamiyati

Qobiliyat va iste’dodning ro’yobga chiqishida insonning muayyan faoliyatiga qiziqib qarshi bilan bir qatorda uning o’z uyida tinmay ishlashlari, mehnat qilishlari shart. Albatta bola buning mohiyatini dastlab yoshli paytida anglab yetmaydi, shuning uchun uni yo’naltirish bevosita tarbiya natijasida olib boriladi. Masalan, mashhur grek notig’i - Demosfenning (eramiedan oldingi IV asr) omma orasidagi dastlabki nutqlari muvaffaqiyatsizlikka uchragan, uni hatto masqara qilishgan. U duduq, ovozi xasta, qisqa-qisqa nafas oladigan kishi edi. Lekin u aktyor satirning maslahati bilan o’z nutqidagi kamchiliklarni tuzatdi. U o’z kamchiliklarini tugatishda irodalilik va qat’iyatsizlik ko’rsatdi: u og’ziga mayda toshlar va sopol parchalarni solib, so’zlarni talaffuz qilishni mashq qildi, dengiz bo’yida to’lqinlar shovqinini nutq so’zladi, oyna oldida turib yuz harakatlarini bir maromga keltirdi. Uy shiftiga qilchini osib qo’ydi, u odati bo’yicha yelkasini har uchirganda, qilich sanchilardi. U haftalab uydan chiqmay notiqlikni o’rgandi. Uydan chiqmaslik uchun sochining yarimini qirdirib tashladi. Bunga o’xshash misollarni ko’plab keltirish mumkin. Masalan, Alisher Navoiy, Ibn Sino qund bilan kitob mutolla qilganlari, A. V. Suvorov, Amir Temurning harbiy san’atini egallash borasidagi mehnatlari fikrimizning dalilidir.