Psixologiy asi


Xed-Zaxarin sohalari .....................-................................................................................. 186



Download 8,34 Mb.
Pdf ko'rish
bet284/287
Sana04.02.2022
Hajmi8,34 Mb.
#429226
1   ...   279   280   281   282   283   284   285   286   287
Bog'liq
Tibbiyot psixologiyasi, Ibodullayev Z., 2009

Xed-Zaxarin sohalari .....................-................................................................................. 186
388


ATAMALAR IZOHI
Abaziya — tik tura olmaslik, yurolmaslik.
Absans — hushning (ongning) o 'ta qisqa vaqtga (2-20 soniya) yo'qolishi.
Abstinentsiya — alkogol, narkotik va toksik m oddalarni qabul qilishni to 'satd an
to'xtatish natijasida ro 'y beradigan ruhiy buzilishlar bo'lib, jismoniy bezovtalik bilan 
ham nam oyon bo'ladi.
A bstraktsiya — (lot. 
«abstractio» -
ajratib olm oq) biror bir narsa yoki hodisaning 
qaysidir bir xususiyatini yoki belgisini ajratib k o 'rsa tib berish. Fikrlash qobiliyatining 
asosini tashkil qiladi.
Abuzus — qisqa vaqt ichida (bir yoki bir necha kun) o 'tk ir alkogolli ichimliklar 
yoki n arkotik m oddalarni k atta m iqdorda iste’m ol qilish bo'lib, organizm ning kuchli 
zaharlanishi bilan kechadi.
Abuliya — irodaning so'n ish i, h a r q an d a y faoliyatga qiziqish va inlilishnin j
yo'qolishi.
Avtomatizm — ong ishtirokisiz am alga oshiriladigan holatlar.
Aggravatsiya — o 'z kasalligini oshirib ko'rsatish.
Agevziya — ta ’m bilishning yo'qolishi.
Agipnognoziya — uxlaganligini sezmaslik. Bem or uyqu butunlay yo'qolganligidan 
shikoyat qiladi, biroq atrofdagilar uning uxlaganligini ta ’kidlaydi.
Agiriya — bosh miya k atta yarim sharlarining rivojlanmay qolishi, pushtalam ing 
yo'qligi yoki silliqligi.
Agnoziya — narsalarni bilishning (tanishning) buzilishi.
Agorafobiya — ochiq joylardan qo'rqish.
Agrafiya — yozish qobiliyatining buzilishi.
Agressiya — birovlarga tashlanish, tan ja ro h a ti yetkazish, ruhiy q o 'zg 'alish lar 
bilan nam oyon bo'ladi.
Agripniya — uyqu buzilishi.
A daptatsiya — h ujayra, to 'q im a , a ’z o la r va organizm ning m uhit ta lablariga 
m oslashuvi. M oslashuv ham funksional, ham m orfologik tarzda nam oyon bo'lishi 
m um kin.
Adinamiya — jism oniy faollikning pasayishi yoki so'nishi.
Adipsiya — chanqoq sezmaslik, suyuqlik ichishga qiziqishning yo'qolishi.
A jitatsiya — ortiqcha qo'zg'alish, ortiqcha xatti-harakatlar, k o'pincha xavotir 
va q o 'rq u v bilan birgalikda nam oyon b o'ladi.
Aydomaniya — erkaklarda jinsiy faollikning oshib ketishi.
A kayriya — ezmalik, shilqimlik. Bem or b itta savolni hadeb qaytaraveradi, vrach 
unga ja v o b bergan bo'lsada.
Akalkuliya — hisoblash qobiliyatining buzilishi.
A kscntuatsiya — b a ’zi ruhiy funksiyalarning kuchayishi, zo'rayishi.
Alaliya — nutqning rivojlanm ay qolishi, ta fa k k u r va eshitish funksiyasi saqlangan 
bo'ladi.
377


Ambivalentllk — tashqi ta ’sirotlarga bir-biriga zid bo'lgan ikki xil javob qaytarish.
Ambidekstriya — chapaqayli va o'naqaylik xususiyatlariga ega bo'lish.
Amenoreya - - hayz ko'rishning uzoq vaqtga yo'qolishi (odatda 6 oyga).
Amneziya — xotiraning yo'qolishi.
Analiz 
narsa va voqealarni, y a’ni butunni bo'laklarga bo'lib o'rganish.
Analizator — signallarni qabul qiluvchi, qayta ishlovchi va javob tayyorlovchi 
neyronlar m ajm uasi (m orfo-funksional sistem a). M asalan h ara k at, sezgi, ko 'rish , 
eshitish, hid bilish, ta ’m bilish va h.k. analizatorlar.
Anamnez - bem or va uning kasalligi haqidagi m a ’lum otlam i uning o'zidan va 
yonidagilardan so'rab-surishtirish.
Anaxoretlik — odam lar bilan m uloqot qilishdan qochish, hech kim y o 'q joyga 
intilish.
Angedoniya — xursand bo'lish, rohatlanish hissining yo'qolishi.
Anergiya — faollikning pasayib ketishi yoki yo'qolishi.
Anozognoziya — o 'z kasalligini anglamaslik.
Anomaliya — norm adan cheklanish (m asalan, psixopatiya - shaxs anomaliyasi).
Anorgazmiya — jinsiy yaqinlikdan so 'n g orgazm sezmaslik.
Anoreksiya — ishtahaning yo'qolishi.
Anosmiya — hid bilishning yo'qolishi.
Antidepressantlar — depressiyani b arta ra f etish uchun ishlatiladigan dorilar.
Antikonvulsantlar — tutqanoq xurujini b a rta ra f etish uchun ishlatiladigan dorilar,
Antipsixotiklar — ruhiy buzilishlarni b a rta ra f etish uchun ishlatiladigan dorilar.
Antitsipatsiya — bo'ladigan voqealarni oldindan bilish qobiliyati.
Anentsefaliya — bosh miyaning butunlay bo'lm asligi.
Apifobiya — aridan qo'rqish.
Apatiya — hissiy reaksiyalarning, qiziqishlarning, h arak at faolligining so'nishi.
A praksiya — m aqsadga yo'naltirilgan harak atlam in g buzilishi. M asalan, gugurt 
cho'plaridan rom bik yasay olmaydi, sochini taray olmaydi, soqol ololmaydi va h.k.
Arefleksiya — refleksning yo'qolishi.
A rtte r a p iy a — s a n ’a t a s a r la r id a n f o y d a la n ib d a v o la s h usuli. M a s a la n , 
biblioterapiya, m usiqaterapiya, kinoterapiya va h.k.
Aseksuallik — seksual qiziqishning yo'qolishi.
Astaziya — tik tura olmaslik.
Astaziya-abaziya — m ushak kuchi saqlangan bo'Isada, tik tura olmaslik va yura 
olmaslik.
Asteniya — asab charchashi.
Astereognoziya — avval biladigan narsalarni ko'zi yum uq holatda paypaslab turib 
aytib bera olmaslik. M asalan, kalitni kaftiga qo'ysa, paypaslab turib uning nomini 
aytib bera olmaydi.
Ataksiya — h ara k at koordinatsiyasining buzilishi.
Aura — b iro r kasallik boshlanishidan oldin kuzatiladigan alom atlar, m asalan 
epileptik xuruj xabarchilari.
Autizm — o 'z ichki dunyosiga cho'kib ketish, birovlar bilan m uloqotdan qochish.
Autoagressiya — o'ziga qaratilgan agressiv (yovuz) harakatlar.
Autodepilyatsiya — hadeb o'zining sochini yulaverishga intilish.
Automizofobiya — iflos b o 'lib yurishdan qo'rq ish , qo'l-yuzini hadeb yuvaverish, 
ch o ’milaverish.
378


A utoobscrvatsiya — o 'z tanasini hadeb kuzataverish, o'ziga ortiqcha e ’tib o r 
beraverish. K o'proq o'sm irlarda kuzatiladi.
Autotopagnoziya 
o'z tanasi va uning qismlari haqida n o to 'g 'ri tasavvur paydo 
bo'lishi. Bemor o 'z tanasi, boshi, q o 'l va oyoqlari qayerda va qanday joylashganligini 
to 'g 'ri aytib bera olmaydi.
Afagiya — yutishning buzilishi.
Afaziya — bosh miya katta yarim sharlari zararlanishi hisobiga yuzaga keladigan 
nutq buzilishi.
Afoniya — ovozning yo'qolishi.
Affekt — hissiy portlash.
Bazofobiya — yurishdan qo'rqish.
Barofobiya — o g 'ir narsa k o 'tarishdan qo'rqish.
Bateofobiya — balandlikdan qo'rqish.
Belonofobiya — o 'tk ir narsalardan qo'rqish.
Bibliokleptomaniya — kitob o'g 'irlash g a intilish.
Bibliomaniya — k o 'p kitob yig'ishni xush ko'rish.
Biseksua) — ikkala jins egalariga ham qiziqish, ularga intilish.
Bradikineziya — harakatlam ing sekinlashuvi.
Bulimiya — ishtahaning oshib ketishi.
Vagabondaj — daydilikka moyillik.
Vaginizm — qinning o 'ta sezgirligi, b a ’zan uning qattiq spazmi bilan nam oyon 
bo'ladi.
Venerofobiya — venerik kasallik yuqib qolishdan qo'rqish.
G allyutsinatsiya — idrok qilishning buzilishi b o 'lib , bem orning ko'ziga y o 'q
narsalar ko'rin ad i, qulog'iga y o 'q narsalam ing ovozi eshitaladi va h.k.
Gebefreniya — barcha ongli jarayonlarning buzilishi bilan kechuvchi og ’ir ruhiy 
kasallik.
G enuin — bu a ta m a birlam ch i p aydo b o 'lg a n , y a ’ni sababi a n iq lan m ag a n
kasalliklarni ifodalash uchun ishlatiladi. M asalan, genuin epilepsiya.
Genotsid — insoniyatning m a ’lum bir qatlam ini irqiy, milliy, etnik yoki diniy 
belgilariga qarab y o 'q qilish yoki qirib tashlash.
G e r o n to p s ix ia triy a —- y o sh i u lu g 'la rd a (k e k s a la r d a ) k u z a tila d ig a n ru h iy
buzilishlarni o'rganuvchi fan.
Gidrozofobiya - - doim o sham ollab qolishdan qo'rqish.
Gidrofobiya — suvdan qo'rqish.
Ginekofiliya — o 'z xushtorlarini hadeb o'zgartiraverishga intiladigan erkaklarda 
kuzatiladigan holat. Bu Don Ju an sindrom i deb ham ataladi.
Ginekofobiya 
jinsiy faolligi saqlangan b o 'ls a d a , ayollarga yaqinlashishdan 
q o'rquvchi va ulardan chetda yurishga intiluvchi holat.
Gipalgiya — og 'riq sezishning pasayishi.
Gipermneziya 
xotiraning kuchayib ketishi.
Giperpatiya - sezgirlikning ju d a kuchayib ketishi, m asalan, teriga sal ta’sir ko'rsatsa 
unda kuchli og 'riq paydo bo'ladi.
Giperseksuallik - jinsiy faollikning oshib ketishi.
Gipersteniya — kuchli qo'zg'alish bilan nam oyon bo'luvchi nevrasieniyaning bir 
turi.

Download 8,34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   279   280   281   282   283   284   285   286   287




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish