Psixologiy asi

tibbiy-
psixologik tashxis
qo'yiladi. M asalan, bemorda psixosomatik buzilishlar 
aniqlansa, tashxisni quyidagicha ifodalash m um kin: «Psixosom atik 
sindrom: psixogen kardialgiya».
So'ngra davolash choralari belgilanib, prognoz aniqlanadi va alohida 
psixoreabilitatsiya rejasi ishlab chiqiladi.
374

---

Abu Ali ibn Sino
(980-1037)
Hech bir sir qolmadi m a’lum bo'lmagan,
Hech bir so‘z qolmadi m a’lum bo'lmagan.
Bilimim haqida chuqur o ‘ylasam,
Bildimki hech narsa m a’lum bo'lmagan.
375

---

XOTIMA
H u rm atli talaba! M an a, « T ib b iy o t psixologiyasi» darsligi bilan 
tanishib chiqdingiz. Tibbiy fanlarni o 'rg an ish uchun qaysi kafedraga 
bormang, ustozlaringiz Sizda o'sha fanga m ehr uyg'otishga harakat qiladi. 
Bu tab iiy hoi, a lb a tta . H a r b ir v rac h tib b iy o tn in g qaysi so h asini 
egallashidan q a t’i nazar, psixologiyani chuqur bilishi zarurligini aytib 
o 'tg a n m iz . B unga b ir n e c h a b o r d a lilla rg a a s o sla n g a n m is o lla r 
keltirganmiz. Tibbiyotni psixologiyasiz tasavvur qilish qiyin. U m um an 
olganda, tibbiyotni inson organizmiga uning a ’zolarini esa tibbiy fanlarga 
qiyoslash mumkin. M asalan, miyani - nevrologiya, yurakni - kardiologiya, 
q o n n i - g em ato lo g iy a, o ‘p k a n i - p u lm o n o lo g iy a , o sh q o zo n -ich ak
sistem asini - gastroenterologiya, jig a rn i - gepatologiya, buyrakni -
urologiya yoki nefrologiya faniga va h.k. Ushbu tilga olingan a ’zolar 
organizmning ichkarisida joylashgani uchun tashqi nojo'ya ta ’sirlardan 
yaxshi h im oyalangan. T ibbiy o t psixologiyasini organizm ning qaysi 
a ’zosiga qiyoslash m um kin? A lb a tta teriga! Agar teri tashqi no jo 'y a 
t a ’sirlardan ichki a ’zolarni him oya qilib tursa, tibbiyot psixologiyasi 
y u q o rid a zikr qilingan barch a fan la rn in g him oyachisidir. A g ar biz 
terimizga e’tibor berib, uni jiddiyroq parvarish qilsak, u ko'z oldimizda 
butun bir go'zalligi bilan nam oyon bo'ladi, agar uning biror joyi lat esa 
yoki yiringlasa, nafaqat teri aziyat chekadi, balki butun bir organizm
xavf ostida qoladi! Demak, obrazli qilib aytganda, teri ichki a ’zolarning 
juda katta himoyachisidir. Xuddi egizaklam i bir-biridan ajratib tarbiyalab 
bo'lm aganday, tibbiyotni ham psixologiyadan ajratib o'rganib bo'lm aydi.
U shbu darslik taqrizchilar (nevrologlar, psixologlar, terapev tlar, 
psixiatrlar) tom onidan bildirilgan barcha tanqidiy fikrlarni e ’tiborga olib 
tayyorlandi. Shunday bo'lsa-da, u kam chiliklardan xoli, degan fikrdan 
yiroqmiz. Darslik bo'yicha bildirilgan m ulohazalarning har birini chuqur 
o'rganib chiqib, uning keyingi nashrlarini tayyorlashda, albatta, e’tiborga 
olamiz. D arslik tibbiyot oliy o 'q u v yurtlari talabalari, o'qituvchilari, 
um um iy am aliy o t sh ifo k o rla ri, am aliy psixologlar, p ed ag o g ik a va 
psixologiya y o 'n alish id a t a ’lim o lay o tg an tala b ala r uchun m unosib 
xizmat qiladi, degan umiddamiz.
376

---

H issiyot ----------------------------------
X o tir a --------------------------------------
S ung s h k a l a s i--------------------------
S h artli va sh artsiz r e f le k s l a r ------
S h a x s ------------------------------- ------
S hulte ja d v a l i---------------------------
Shaxs ti p l a r i----------------------------
E g lo n il------------------------------------
E g o -----------------------------------------
E y fo riy a ----------------------------------
E p ile p s iy a --------------------------------
Ensefalit---------------------------
E pilepsiyada ruhiy b u zilish lar —
E r e k s iy a ----------------------------------
E rk a k la rd a k lim ak terik sin d ro m
E y a k u ly a ts iy a --------------------------
« Y alq o v o sh q o zo n » sin d ro m i — 
Y a tr o g e n iy a ----------------------------
114
- 8 5
343
- 27
140
103
145
364
134
126
284
281
271