Psixologiy asi

o rgazm n in q
qaysi
214

---

usulda va qachon kelishi ayolning birinchi bor erkak bilan jinsiy yaqinlikni 
qanday boshlaganiga ham bogMiq.
Jinsiy q o ‘zg‘alish shartli reflektor q o ‘zg‘atuvchilar (ko'rish, eshitish, 
hid bilish va h.k.) ta ’siri ostida ham yuzaga keladi. Lekin u h a r kimda 
har xil rivojlangan boMadi: birov eshitib, boshqa birov k o 'rib , o'zida 
jinsiy q o ‘zg*alish hosil qilishi mumkin. Bu, ayniqsa, o'spirinlarda kuchli 
rivojlangan boMadi. U lar yalang'och ayollar suratini, erotik filmlarni 
ko'rib, kuchli ta ’sirlanishi, bu esa orgazm darajasigacha yetishi mumkin. 
Biroq a y o llard a erk ak larn in g y a la n g 'o c h surati erotik q o 'z g 'a lis h n i 
chaqiraverm aydi. B a’zan tashqi t a ’sirlar jinsiy hirsni susaytirishi yoki 
to 'x ta tib qo'yishi m um kin (masalan, hadeb erotik filmlar ko'raverish). 
Erotik fantaziyalarga berilish erkaklarda jinsiy qo'zg'alishga sabab bo'lsa, 
o d a td a , ayollarga bu kam ta ’sir qiladi. Jinsiy aloqa boshlanayotgan 
paytda erkaklar ayollarga qaraganda kuchliroq qo'zg'aladilar. Shuning 
u ch u n h a m e rk a k la rd a b a ’zan jin siy a lo q a b o sh la n m a sd a n tu rib , 
eyakulyatsiya kuzatiladi. Lekin tez jinsiy qo'zg'alish jinsiy mizojga ham 
bogMiq.
Jinsiy qo'zg'alishlarda ayollarda ham , erkaklarda ham jinsiy a ’zolar 
qon bilan to'ladi. Buning natijasida erkaklarda olat ancha kattalashadi, 
y a ’ni ereksiya payd o boMadi; a y jlla r d a esa kichik lab va k lito rd a
giperemiya yuzaga keladi. Ayollarda jinsiy a ’zo bezlaridan chiqqan suyuq 
sekret qinni namlaydi va bu bilan unga olatning kirishini osonlashtiradi. 
Friksiya paytida (lotinchadan 
«frictio»
- ishqalanish) jinsiy a ’zolarda 
joylashgan periferik nerv tolalarida ju da k o 'p yoqimli qo'zg'alishlar paydo 
boMadi va jinsiy aloqa oxirida erkaklarda sperm a otilib chiqadi, y a ’ni 
eyakulyatsiya sodir boMadi, ayollarda bartolini hamda bachadonning 
b o 'y in sohasida jo y lash g an b ezlard an suyuq sekret qin bo'shligMga 
tashlanadi. Bu pay tda qin to'lq in sim o n q isqara boshlaydi, bachadon 
qinga tom on biroz tushadi va servikal kanaldan uncha ko'p bo'lm agan 
sekretni qinga y o 'n a ltira d i. B unda b ach ad o n tubining bir m arom da 
to 'lq in s im o n q isq a rish i q in d ag i sp erm an i b ach ad o n g a s o 'ra d i. Bu 
ja ra y o n la rn in g h am m asi u ru g 'la n is h n i, y a ’ni h o m ilad o r b o 'lis h n i 
o so n la sh tira d i. U ru g 'la n is h o rg azm b o 'lm a s a ham k u z a tila v e ra d i. 
Eyakulyatsiyadan so 'ng erkaklar jinsiy a ’zolarida ham, ayollarda ham 
taranglashish pasayadi, giperemiya ham tezda orqaga qayta boshlaydi. 
ereksiya yo'qoladi. Eyakulyatsiya barvaqt boshlansa, uni to'xtatish qiyin 
boMadi. Jinsiy alo q a paytida e rk a k lard a eyakulyatsiya orgazm bilan 
tugaydi, ayollarda esa ham m avaqt ham bunday bo'lavermaydi. Orgazm, 
y a ’ni o 'ta yoqim li tu y g 'u n in g pay d o boMishi jinsiy alo q ad an so 'n g
erkaklarda bor-yo'gM bir necha soniya davom etsa, ayollarda bu jarayon 
biroz cho'ziladi. Orgazm paytida kuchli vegetativ o'zgarishlar kuzatiladi:
215

---

yurak urishi tezlashadi (150 gacha), arterial qon bosim ko'tariladi (
200
/ 
100 m m .s im .u s t.g a c h a ), B u n d ay v e g e ta tiv o 'z g a r is h la r se k su a l 
tasavvurlardan keyingi orgazmda ham kuzatilishi mumkin.
O datda orgazmning ikki xil turi farq qilinadi: qin va klitor orgazmlari. 
Birinchisi olatni qinga chuqur kirgizganda ro ‘y bersa, ikkinchisi klitorni 
t a ’sirlantirganda kuzatiladi. A ytib o'tganim izdek, b a ’zi ayollarda qin 
orgazmi, boshqalarida esa klitor orgazmi kuchli rivojlangan bo‘ladi. Ba’zi 
m utaxassislar alohida vaginal orgazm borligiga shubha bilan qarashadi, 
chunki olatni qinga chuqur kirgizib chiqazayotgan paytda bir y o ‘la klitor, 
kichik lablar, qinning o ‘zi va tashqi jinsiy a ’zolar birgalikda ta ’sirlanadi. 
Shuningdek, ayol tanasining turli qism larida kuchli taktil sezgi paydo 
bo'ladi. Bunda erkak bilan q o ‘shilganlik sababli paydo b o ‘lgan ruhiy 
q o ‘zg‘alish ham katta aham iyatga ega. Sog'lom ayollar so ‘rov qilinganda, 
ularning 20 foizi klitor orgazmini, 36 foizi vaginal orgazmni his qilgan 
bo'lsa, 44 foizi esa orgazm nim adan paydo bo'lishini aniq aytib bera 
olm agan. Lekin bu k o 'rsa tk ic h ju d a nisbiydir va har xil so 'ro v la rd a
o'zgarib turadi. Shuning uchun bu masalaga individual yondashish zarur.