Psixologik trening asoslari. N. Ismoilova

10.2.Guruh bilan ishlash borasida tavsiyalar 
 Ijtimoiy  psixologiyada  berilgan  ma’lumotga  ko‘ra  trening  guruhlari  kichik  guruh  sanaladi. 
Biroq trening mashg'ulotlari uchun bu qoida o'zgaradi,  ya’m 20-25 kishidan iborat bo'lgan trening 
guruhlari  aynan  trening  mashg'ulotlari  jarayonida  katta  guruh  hisoblanadi.  Bunday  katta  guruhlar 
bilan  o'yin  va  mashqlar  o'tkazish 
о
  z  ishining  ustasi  bo'lgan  trener  uchun  ham  qiyinchiliklami 
keltirib chiqarishi mumkin. Shulami hisobga olgan holda trener katta guruh bilan ishlash jarayonida 
nimalami hisobga olishi lozimligini bilishi kerak. 
Trening  jarayonida  guruhni  tez-tez  kichik  guruhlarga  bo'lib  ishlash  maqsadga  muvofiqdir. 
Bundan maqsad guruhdagi har bir ishtirokchining mashg'ulotlarda faol qatnashishini ta’minlashdir. 
Biror  bir  mavzu  trening  guruhida  muhokama  etilsa,  butun  guruhning  ishtirokini  la’mmlab 
bo'lmasligi  aniq.  Bu  esa  guruhdagi  sust  ishtirokchilami  umuman  chetda  qolishiga  sabab  bo'ladi. 
Agar guruh kichik guruhlarga bo'lib ishlansa, bunda ulaming faol ishtiroki talab etiladi va bu har bir 
ishtirokchining qiziquvchanligini oshiradi. 
Bundan  tashqari  kichik  guruhlarda  ishlash  ishtirokchilar  uchun  tinch  va  -shonchli  muhitni 
yaratadi,  ulaming  bir-birlari  bilan  tezroq  tanishishi  va  bir-biri  bilan  kinshishiga  imkon  yaratadi. 
Ayniqsa,  oilaviy  mavzularga  doir  nozik  savollar  muhokama  etilganda  ba’zi  ishtirokchilarda 
noqulaylik,  uyalish  holatlari  vujudga  kcladi.  Kichik  guruhlarda  ishlash  esa  ulardagi  uyalish, 
noqulaylikni  yo'qotishi mumkin. Guruh soni qancha kichik bo'lsa, undagi ishtirokchilarda qo'rquv, 
noqulaylik,  uyalish  hislari  kamroq  namoyon  bo'ladi.  Shuning  uchun  treningdagi  katta  guruhni 
doimiy  ravishda  kichik  guruhchalarga  bo'lib  ishlash  tavsiya  etiladi  va  bunda  o'ziga  xos  qoidalar 
mavjud. 
Kichik guruhlar bilan ishlash qoidalari: 
1. Kichik guruhlarga bo‘lishda o‘yin orqali bo‘lish usulidan foydalanish lozim.  
2.  Ishni  2  yoki  3  kishidan  iborat  boigan  guruhlar  bilan  ishlashdan  boshlash  maqsadga 
muvofiq. Shu usul bilan ishtirokchilardagi qo'rquvni yo‘qotish osonroq kechadi.  
3. Guruhlarga bajarilishi lozim boigan topshiriqlami aniq va tushunarli qilib berish kerak.  
4.  Mikroguruhlarga  topshiriq  berayotganda  instruksiyani  ulaming  hammasiga  birvarakayiga 
tushuntirish  kerak.  Negaki,  agar  trener  bitta  guruhga  koisatma  berib,  qolganlariga  ham  birma-bir 
tushuntirmoqchi boisa, u holda topshiriqni olgan guruhlar darhol muhokamani boshlab yuborishadi 
va  xonada  shovqm-suron  koiariladi,  trener  esa  qolgan  guruhlarga  koisatma  berishga  qiynalab 
qoladi.  
5.  Topshiriq  bajarilgandan  keyin  uni  albatta  katta  guruhda  umumiy  holda  muhokama  qilish 
kerak,  bunda  har  bir  mikroguruhdan  bittadan  vakil  chiqib,  qolganlami  o‘z  gumhining  fikri  bilan 
tanishtiradi. 
6.  Mikroguruhlar  bilan  ishlashda  vazifa  bajaruvchi,  kuzatuvchi  yoki  ekspert  rollarini 
treneming o‘zi taqsimlab berishi kefak.  
7. Mikroguruhlar bilan ishlashga haddan tashqari berilib ketish kerak emas, bu narsa treningni 
samaradorligi  va  rivojlanishiga  xalaqit  berishi  ham  mumkin.  Shunmg  uchun  2  soatlik  treningda  3 
kishilik  guruhga  boiinadigan  topshiriqlardan  ikkita,  7-8  kishilik  guruhga  boiinadigan 
topshiriqlardan bittadan ortiq bajartirmashkka harakat qilish lozim. 
Trener  mikroguruhlar  bilan  ishlayotganda  ulaming  faolligini  oshirish  uchun  quyidagi 
holatlarga alohida e’tibor berishi va qat’iy rioya qilishi kerak:  
- ishtirokchilarga hech qachon kamsituvchi ohangda ogohlantirish bermasligi kerak; 
- guruhdagi biror ishtirokchi gapirayotganda uning so'zini boimasdan eshitishi va qolganlami 
ham  shunga  o'rgatishi  kerak;  ishtirokchilardan  mavzu  doirasidan  chetga  chiqmasligini  so‘rashi  va 
buni nazorat qilishi kerak;  

---

 
62
- hammaning so zga chiqishini ta’minlashi va ularga minnatdorchilik bildirishi kerak; 
-  munozaralarda  qaysidir  shaxs  hayotiga  aloqador  fikrlar  “shu  yerda”  qolishiga  guruhni 
odatlantirishi kerak.