Psixologik trening asoslari. N. Ismoilova

8.3. Rolli o‘yinlarni o'tkazish qoidalari  
Qoidalar  nafaqat  o‘yinga,  shuningdek  uning  yakunlarini  muhokama  qilishga  ham  tegishlidir. 
О
‘yin  qoidalari  o'yinning  mazmunidan  kelib  chiqqan  holda  ishlanadi,  bunda  o‘yindagi  o‘zaro 
munosabatlar va tajriba almashishga katta ahamiyat berish zarur.  
1. O‘yinda qatnashayotganda har bir ishtirokchi o ‘zini samimiy tutishi va o'zgalar bilan ham 
samimiy munosabatda bo‘lishi, shuningdek unga taklif qilingan rolga mas’uliyat bilan yondashishi 

---

 
51
lozim.  
2.  Natija  va  tajribalami  o‘rtoqlashayotganda  ishtirokchilaming  likri  treneming  fikriga  mos 
kelmagan  holatlar  bo‘lganida,  trener  o‘z  fikrini  o‘tkazishga  harakat  qilmasdan,  ulaming  nuqtai-
nazarini hurmat qilishi zarur.  
3. 
О
 yin va muhokama jarayonida hamma bir-birining fikrini bo’lmasdan, diqqat bilan eshitib, 
boshqa  ishtirokchilaming  o‘yin  jarayonida  nimalami  his  qilganligini  tushunishga  harakat  qilishi 
zarur.  
4. Muhokamada barcha ishtirokchilar faqatgina o‘z kechinma va hissiyotlari liaqida gapirishi, 
boshqalaming  xatti-harakatini  taxlil  qilmasligi  sham  Ulaming  fikrini,  tajribasini  o'zidan  eshitgan 
ma’qulroq. 
Rolli o'yinlar trening jarayonida eng foydali va asosiy usul ekanligi ma’lum. I.ekin shu bilan 
birga t a ’kidlab o ‘tish lozim, uni o ‘tkazish va o ’zlashtirish ham trener uchun, ham ishtirokchilar 
uchun  qiyinroq  kechishi  tabiiydir.  Quyidagi  tavsiyalar  bu  usulning  foydaliligini  va  samarasini 
oshirishga yordam beradi: 
 • Treningni dastlabki kunlarida rolli o‘yinlarga ko'ngilli, sergap va faol ishtirokchilami tanlab 
olish lozim; 
 • Treneming o‘zi ham bosh rollardan birini ijro etishi maqsadga muvofikdir;  
•  Ishtirokchilarga  qaysi  yo‘nalish  bo’yicha  harakat  qilishlari  lozimligini  tushuntirish  yoki 
ulaming ishni boshlab olishlari uchun birorta ssenariyni taklif etish kerak;  
•  Ishtirokchilarga  instruksiya  berishda  turli  xil  "rekvizit"lar  —  ro'mol,  sharf,  do‘ppi,  ismlar 
yozilgan kartoclikalar, pariklar va h.k.lardan foydalanishlari mumkinligini aytish kerak;  
• Trener imkoni boTsa, vaziyatni yumor bilan to'ldirishga harakat qilishi lozim; 
 •  Butun  guruhni  juftliklarga  boTib  tashlash  va  har  bir  juftlik  hayotiy  vaziyatlardan  kelib 
chiqib, ma’lum bir sahnani (masalan, ota-o‘g‘il kabi rollar) ijro etishini so‘rash kerak.  
•  Shu  tarzda  butun  guruh  oldida  mavjud  bo'lgan  xijolatpazlik,  bir-bindan  uyalish  kabilar 
yo‘qoladi.