Psixikning evolyutsiyasi va vujudga kelishi Reja: Psixika haqida tushuncha

Psixikning evolyutsiyasi va vujudga kelishi

Reja:

1. Psixika haqida tushuncha

2. Psixikaning filogenetik taraqqiyoti

3. Seskanuvchanlik va tropizm

4. Psixikaning muhit va a’zolar tuzilishiga bog‘liqligi

5. Inson va hayvon psixikasining rivojlanishi

Psixika – bu oliy tirik materiyaga xos bo‘lgan xususiyat bo‘lib, sub’ekt tomonidan ob’ektiv borliqni faol aks ettirish va shu asosida xulq-atvor hamda faoliyatni idora etish bilan bog‘liq.

Ushbu izohga asoslanib psixikaning tabiatiga xos qator xususiyatlarni ajratish mumkin. Birinchidan, psixika – bu faqat tirik mavjudotga xosdir. Shunchaki tirik materiyaga emas, balki oliy oliy mavjudotga xos. Bundan ko‘rinib turibdiki har qanday tirik mavjudot bu xususiyatga ega emas.

• Ushbu izohga asoslanib psixikaning tabiatiga xos qator xususiyatlarni ajratish mumkin. Birinchidan, psixika – bu faqat tirik mavjudotga xosdir. Shunchaki tirik materiyaga emas, balki oliy oliy mavjudotga xos. Bundan ko‘rinib turibdiki har qanday tirik mavjudot bu xususiyatga ega emas.
• Ikinchidan, psixikaning asosiy xususiyati uning ob’ektiv olamni aks ettira olishidadir. Bu nima degani? Buni shunday izohlash mumkin: psixikaga ega bo‘lgan oliy tirik materiya uni o‘rab turgan borliq haqida ma’lumot olish qobiliyatiga ega bo‘ladi. Ma’lumotlarni qabul qilish sub’ektning xususiyatlariga bog‘liq.
• Uchinchidan borliqdan qabul qilingan informatsiyalar tirik organizmning ichki olamini idora etishga va uning xulq-atvorini shakllanishiga xizmat qiladi. Shunga muvofiq tirik materiya tashqi o‘zgarishlarga javob qaytarish xususiyatiga ega.