Psixik rivojlanish. Psixikada yosh

Фазони идрок қилиш тўғрисида гапирар эканмиз, 
биз нарсаларнинг фазодаги формаларини, уларнинг 
фазодаги катта-кичиклигини ва фазодаги ўзаро 
муносабатларини кўзда тутамиз.

---

11

Вақтни идрок қилиш 
– бу биз идрок қилиб 
турган нарса ва 
ходисалар маълум бир 
вақт давомида пайдо 
бўлади, тараққий 
қилади ва ўзгариб 
боради. 

Харакатни идрок 
қилиш. Биз нарсаларни 
харакатсиз, сокин 
холатинигига идрок 
қилиб қолмай, балки 
фазода жой алмаштириб 
турган холатини 
нарсаларнинг 
харакатини ҳам идроқ 
қиламиз. 

---

L/O/G/O
Xotira va faoliyat. Xotirani
ekspremental o
’rganish

---

Reja:
1. Xotira haqida
ma’lumot
2. Xotira va faoliyat
3. Xotirani ekspremental
o’rganish

---

Xotira- ongimizda aks ettirilgan
narsalarni mustahkamlash, esda
qoldirish va keyinchalik tiklashdan
iborat
bo’lgan aqliy faoliyat

---

Xotira boshqa psixik jarayonlarning
faoliyati va taraqqiysi uchun katta
ahamiyatga ega.
Xotira inson faoliyatining hamma xillarida
ancha muhim rol
o’ynaydi. 

---

• Xotira atrof muhitdagi boqelikni
bevosita va bilvosita, ixtiyoriy va
ixtiyorsiz ravishd, passiv va aktiv holda
reprodukti va produktivtarzda, verbal 
va noverbal shaklda, mantiqiy va
mexanik yo
’l bilan aks ettiruvchi esda
olib qolish, esda saqlash, qayta esga
tushurish, unutish hamda tanish, 
eslashdan iborat ruhiy alahida va
umumiy namayon qiluvchi hodisa, 
barcha taussurotlarni ijodiy qayta
ishlashga yo
’naltirilgan mnemik
faoliyatdir.

---

Xotira shaxs ruhiy faoliyatining eng muhim
tarkibiy qismlaridan biri bo
’lib hisoblanadi. Shuni
alohida ta
’kidlash kerakki, xotiraning bosh roli
o
’tmishda yuz bergan narsa va hodisalarni ask 
ettirish blan cheklanib qolmasdan, balki ham 
hozirda, ham kelgusida amalga oshirish
rejalashtirilgan voqeilikning ro
’yobga chiqishini
ta
’minlaydi.

---

Xotirani
o’rganishda turli
metodikalardan foydalinadi. Masalan
A.R.Luriya esda olib qolishda
“Piktogramma” usulidan foydalanadi. 
Ushbu usul xususiyatiga
ko’ra, 
asosan
, 
qog’oz va qalam talab
qilinadi. Buning uchun 12-18tagacha 
so’z tanlab olinadi

---

Masalan: quyidagi
so’zlardan foydalanish mumkin.
1.Quvonchli bayram.
2.Og’ir mehnat
3. 
O’sish.
4.Adash
5.do’stlik
6.Zimiston 
7.Boylik 
9.Baxt 
10.Sehirli savol
11.Adolatsizlik 

---

Qatnashuvchilar eshitishi
zarur
so’zlarni grafik holda
nimani tushunsa
o’sha
narsani yoki hodisani
tasvirlashi kerak. Atamalar
o’qilganda sinaluvchilar
oradan 5 daqiqa
o’tgandan
so’ng ularni piktagramma
bo’yicha eslash,har bir
piktogramma tagiga
yozishi kerak
bo’ladi.

---

• Assotsiativ psixologiya maktabining vakili
taniqli psixolog G.Ebbingauz birinchi
bo’lib, 
1885 yilda oliy ruxiy jarayon
bo’lgan
xotirani ilmiy tajriba metodi negizida
tekshiradi va keng
ko’lamda turmushga
tadbiq qiladi.

---

---

• Bugungi kunda psixalogiyada xotirani uch
xil nazariya asosida
o’rganishmoqda.
Birinchi guruh nazariyalar - psixologik
nazariyalar, ikkinchisi - neyrofiziologik
nazariyalar.Ularga keyingi yillarda yangi
nazariyalar, uchinchi yo`nalish - bioximik
yo`nalishdagi nazariyalar qo`shilmoqda.

---

Xotira
www.arxiv.uz

---

Reja
1.Xotira haqida umumiy tushuncha.
2.Xotira nazariyalari. Xotira turlari.
3.Xotira va o’rganish. Xotiraning
o’sishi.
www.arxiv.uz

---

Xotira inson xayoti va faoliyatida juda muxim axamiyatga egadir.
Xotira odamning o’z o’tmish tajribasini uzluksiz ravishda
kengaytirib borishga va amalda foydalanishga imkon beradi.
Xotiradan maxrum bo’lgan odamni bir daqiqa tassavur qilib
ko’raylik bunday odam boshqa kishilarni va tevarakatrofdagi
narsalarni tanish imkoniyatidan maxrum bo’lgan bo’lar edi u o’z
ona tilini unutgan bo’lib, biror jumlani xam ayta olmas edi.
Bunday odamda harakat xotirasi yoqolib, u xech bir harakatni
qabul qila olmas edi.