Психологияни мустақил фан сифатида шаклланишига замин ҳозирланиши

Gotfrid Vilgelm Leybnits (1646 – 1716) serqirra ijodkor bo’lishiga qaramay, uning ilmiy qiziqishlari orasida falsafa va psixologiya alohida o’rin tutardi. Buning aksini “Inson ongi haqidagi yangi malakalar” (1705), “Monadologiya” (1714) kabi asarlarda yaaqqol ko’rishimiz mumkin.
Ratsionalistik qarashlarni davom ettirgan holda, matematik metod va qonuniyatlarga tayanib inson psixik funktsiyalarini hamda ruh – tana birligi g`oyasini o’rgandi.
Spinozaning yakka substantsiya borasidagi fikriga qarshi chiqdi. Leybnits fikricha, substantsiyalar ko’p va ularni monadalar (grekcha monos – yakka) deb atagan. Borliq asosini tashkil etuvchi birliklar sifatida monadalar antik psixologlarning “arxe”lari bilan o’xshash. Biroq Leybnits ideal substantsiya sifatida psixik faolliklar jarayonini aks ettiruvchi ruhni e`tirof etadi. Leybnits o’zining asarlarida, jumladan, “Monadologiya” (1714) asarida monadalarning asosiy xususiyatlari idrok va faollik deydi.
Leybnits qarashlarida ruh ham monada, u aniq idrok va xotira bilan ajralib turadi deydi. Inson ruhi – monada appertseptsiya xususiyatiga ega, ya`ni u anglash va o’zini anglash qobiliyatiga ega va monadalarning yuqori kursatkichini egallaydi.


Foydalanilgan adabiyotlar
1. David G. Mayers “Psychology ninth addition in moduls ”2010. 6-7 pages

1 David G. Mayers “Psychology ninth addition in moduls ”2010. 6 pages

2 David G. Mayers “Psychology ninth addition in moduls ”2010. 7 pages