Психология мутахассислиги учун ўқув қўлланма

ФАР+ЛАШ:
а) жисмларнинг иссиқ ўтказувчанлиги: темир ва 
юнг.
ҲАРОРАТ СЕЗГИЛАРИ:
а) ташқи қўзғатувчилар, б) организм 
ичида:қўрқиш - қон томири тораяди, уялиш - қон томири кенгаяди.
6.6. Мускул – ҳаракат сезгилари ва статик сезгилар.
Мускул-ҳаракат сезгилари мотор сезгилари, гоҳо кинестетик 
сезгилар деб номланиб, уларга оғирликни, қаршиликни, органлар 
ҳаракатини билиш сезгилари киради. Уларнинг органлари – гавда 
мускуллари, 
пайлар, бўғимлардан 
иборатдир. Органларнинг 
таркибида сезувчи нервларнинг чекка тармоқлари мавжуд бўлиб, 
уларнинг таъсирида ҳаракат ва статик сезгилар вужудга келади.
Мускул-ҳаракат сезгиларининг физик сабаби мускулларга 
таъсир 
этувчи 
карсаларнинг 
механик 
тайзиқи 
ва 
гавда 
ҳаракатларидир.
Статик сезгилар гавданинг фазодаги ҳолатини сезиш ва 
мувозанат сақлаш сезгилар деб аталади.
Гавданинг фазодаги ҳолатини билиш ва мувозанат сақлаш 
сезгиси учун ички қулоқдаги вестибуляр аппарат рецептор 
вазифасини бажаради. Вестибуляр аппарат қулоқ даҳлизи ва чрим 
доира каналлардан ташкил топган бўлади, сезувчи нерв тармоқлари 
эса гавданинг фазодаги ҳаракатини ва ҳолатини бошқаради. Гавда 
мувозанатини сақлашда отолитлар алоҳида аҳамият касб этиб, улар 
эндолимфада сузиб юрадиган майда оҳактош кристалларидан ташкил 
топгандир.
Одатда организм автоматик равишда рефлекс йўли билан 
мувозанат сақлайди.
6.7. Органик сезгилар 
Органик 
сезгиларнинг 
рецепторлари 
ички 
органларда: 
қизилўнгач, меъда, ичак, қон томирлари, ўпка ва шу кабиларда 
жойлашган бўлади.
Ички 
органлардаги 
жараёнлар 
органик 
сезгилар 
рецепторларининг 
қўзғатувчиларидир. 
Улар 
қуйидагилардан 
иборатдир: 
а) оғриқ сезгилари; 

---

106 
б) хуш туйғулар; 
в) нохуш туйғулар.

---

107