Proyektiv metodikasi

«UDO» metodikasi boyicha tahminiy korinish rasmi haqida sorov «Uy» rasmi
Bu kimning uyi? Sening uyingmi yoki kimnikidir?
Bu uyda kim yashaydi?
Bu uy gishtli, yogochli yoki yana qanday?
Bu uy qayerda joylashgan?
Sen bu uyda yashashni xohlaysanmi?
Sen bilan birga bu uyda kim yashaydi?
«Daraxt» rasmi
Bu qanaqa daraxt?
By daraxt qayerda osadi?
U qurib qolmaganmi?
Bunday daraxtlarni sen qayerda korgansan?
Bu daraxt kattami yoki kichikmi?
«Odam»rasmi
1.Bu erkak kishi kim?
2.Bu odam necha yoshda?
3.Bu odam mehribon yoki badjaxlmi?
4.Sen bu odam bilan tanishmisan?
5.Sen u bilan dostlashishni xohlaysanmi?
Agar psixologning maqsadi bolaning nutq, rivojlanishini tashxis qilish bolsa, uni quyidagi belgilar toplami sxemasi boyicha amalga oshirishi mumkin, ular (har qanday boshqa sorovnomalarni qollashda ular umumiy hisoblanadi):
- bolaning nutqi rivojlangan, soz boyligi turli-tuman;
- barcha sozlar farqlanadi va ular manosiga mos holda qollaniladi;
- barcha tovushlar aniq, tugri talaffuz etiladi;
- javoblar toliq, jumlalardan tuzilgan bolib, mantiqiy mazmunni oz ichiga oladi;
- bola savollarga jonli va adekvat javob qaytaradi;
- psixolog savollari mazmunni anglatishga impuls bolib xizmat qiladi;
- bola qobiliyati tuygular dunyosini sozlar orqali ifodalash;
- suhbat dialog korinishida amalga oshiriladi.
Bolaning savollarga javobi bilim darajasining xajmi va kurgazmali ta- fakkorni tavsiflovchi izohlar korinishida bolishi mumkin.
Nutk usishi darajasi haqidagi xulosa umumiy bolishi mumkin: yaxshi (6 dan 8 gacha bolgan belgilar toplami mezoni), orta (3 dan 5 gacha bolgan mezon), sust (2gacha bolgan mezon). Tavsiya etilayotgan rasmli sorov «UDO» metodikasi mavzu boyicha savollarga asoslanadi, bizning nuktai nazarimizda aksariyat hollarda suhbat qurish jarayoni va rasmlardan foydalanish imkoniyati keng doirada namoyish etiladi.
«МАВЖУД БЎЛМАГАН ҲАЙВОН» МЕТОДИКАСИ
Ушбу методика ўз мазмунига кўра проектив методикалар каторига киради. Унинг ёрдамида шахснинг муайян хусусиятлари на психик ҳолатлари ҳақида маълумот тўплаш мумкин. Методика йўналтирувчи характерга эга бўлганлиги сабабли, у тадқиқот батареясига кирувчи методикалардан бири сифатида қўлланилади. Методика ёрдамида:
ўз-ўзига баҳо бериш хусусияти;
текширилувчининг ўз ҳолатидан қониқмаслиги, атрофдагилар томонидан етарлича тан олинмаслик;
ўзига ишонмаслик, кўркинч, журъатсизлик каби сифатлар;
инсоннинг фаолиятга йўналганлиги;
фикрлаш хусусиятлари;
эгоцентризм;
шахснинг агрессивлиги;
хавотирланиш ва ҳимоя реакциялари;
шахснинг ижодий имкониятлари каби жиҳатларини ўрганиш мумкин.
Методика универсал характерга эга. Уни турли ёшдаги, турли ривожланиш даражасига эга бўлган синалувчиларда ўтказиш мумкин. Бу ерда энг муҳими тадқиқотчи томонидан расм ва унинг деталларини тўғри тавсифлашдир. Методикани ўтказиш учун оқ ёки саргиш (силлиқ бўлмаган) қогоз ва ўртача юмшоқликдаги қора қалам керак бўлади. Рангли қаламлар, ручка, фламастер, ўчирғичдан фойдаланиш мумкин эмас.
Кўрсатма: «Мавжуд бўлмаган ҳайвонни ўйлаб топиб, унинг расмини чизинг ва унга ном қўйинг». Методикани индивидуал тарзда ўтказиш тавсия қилинади. Уни ўтказиш давомийлиги чегараланмаган.
Расм элементлари ва уларни тавсифланииш
Нормада расм вертикал қўйилган варақнинг ўртасида жойлашган бўлади. Агар расм варакнинг юқори чеккасига яқин ҳолатда бўлса, бу ўзига юқори баҳо бериш; жамиятда эгаллаган мавқеидан норозилик, атрофдагилар томонидан етарлича тан олинмаслик; лавозимга кўтарилиш ва тан олинишга нисбатан эътироз; ўз-ўзини тасдиқлашга интилиш белгиси ҳисобланади.
Агар расм варақнинг қуйи қисмида жойлашган бўлса, буни ўзига нисбатан ишончсизлик, ўзига паст баҳо бериш, қатъиятсизлик, тушкунлик сифатида; жамоада бирор мавқени эгаллашга интилмаслик; тан олиниш ҳамда ўз-ўзини эътироф этиш мавжуд эмаслиги сифатида баҳолаш мумкин.