Programmalarni loyihalashtirish va ishlab chiqish bosqichlari

 

§3. MODELNI TUZISH 

 

Kо‘pchilik  hollarda  modelni  tuzish,  murakkab  masala  hisoblanadi. 

Modellashtirishda  tajriba  orttirish  uchun  iloji  boricha  kо‘p,  ma’lum  (mashhur)  va 

muvaffaqiyatli chiqqan modellarni о‘rganish lozim. 

   Modellarni tuzishda, odatda, ikkita tamoyildan foydalaniladi: 

-  deduktiv (umumiydan xususiyga); 

-  induktiv (xususiydan umumiyga). 

 

Deduktiv usulda ma’lum fundamental modelning xususiy holi kо‘rib chiqiladi 

( 1-rasm). Bu yerda, berilgan farazlar asosida ma’lum model modellashtirilayotgan 

obyekt shart-sharoitlariga moslashtiriladi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Назария 

Умумий  

модель 

Конкрет 

модель 

 

Моделлаштирилаётган 

система ты\рисидаги

 

информация 

---

 

1-rasm. Deduktiv usulda modelni tuzish sxemasi. 

 

Induktiv  usulda  (  2-rasm)  gipotezani

4

  taklif  qilish,  murakkab  obyektni 

dekompozitsiya,  tahlil,  sо‘ngra  sintez

5

  qilishdan  iboratdir.  Bunda  sistema  xatti-

harakatlaridagi  qonuniyatlarni  aniqlash  maqsadida  modellashtirish  va  xulosa 

chiqarish usullaridan keng foydalaniladi. 

 

 

 

 

 

 

       

 

       Gipotezani 

       oydinlashtirib olish

 

 

 

2-rasm. Induktiv usulda modelni tuzish sxemasi. 

 

Induktiv usulda modelni tuzish texnologiyasi: 

1) 

empirik, ya’ni tajribaga asoslangan bosqich: 

  xulosa chiqarish; 

  intuitsiya

6

; 

  faraz qilish; 

  gipoteza. 

 

2) 

modellashtirish uchun masalaning qо‘yilishi; 

3) 

baholashlar (miqdoriy va sifat tavsifi); 

4) 

modelni tuzish.