Print("Assalom alaykum")

AMALIYOT

Quyidagi mashqlarni bajaring:

• 
  ismlar degan ro'yxat yarating va kamida 3 ta yaqin do'stingizning ismini kiriting
  
• 
  Ro'yxatdagi har bir do'stingizga qisqa xabar yozib konsolga chiqaring:
  

• 
  sonlar deb nomlangan ro'yxat yarating va ichiga turli sonlarni yuklang (musbat, manfiy, butun, o'nlik).
  
• 
  Yuqoridagi ro'yxatdagi sonlar ustida turli arifmetik amallar bajarib ko'ring. Ro'yxatdagi ba'zi sonlarning qiymatini o'zgartiring, ba'zilarini esa almashtiring.
  
• 
  t_shaxslar va z_shaxslar degan 2 ta ro'yxat yarating va biriga o'zingiz eng ko'p hurmat qilgan tarixiy shaxslarning, ikkinchisiga esa zamonamizdagi tirik bo'lgan shaxslarning ismini kiriting.
  
• 
  Yuqoridagi ro'yxatlarning har biridan bittadan qiymatni sug'urib olib (.pop()), quyidagi ko'rinishda chiqaring:
  
• 
  friends nomli bo'sh ro'yxat tuzing va unga .append() yordamida 5-6 ta mehmonga chaqirmoqchi bo'lgan do'stlaringizni kiriting.
  
• 
  Yuqoridagi ro'yxatdan mehmonga kela olmaydigan odamlarni .remove() metodi yordamida o'chrib tashlang.
  
• 
  Ro'yxatning oxiriga, boshiga va o'rtasiga yangi ismlar qo'shing.
  
• 
  Yangi mehmonlar deb nomlangan bo'sh ro'yxat yarating. .pop() va .append() metodlari yordamida mehmonga kelgan do'stlaringizning ismini friends ro'yxatidan sug'urib olib, mehmonlar ro'yxatiga qo'shing.
  

JAVOBLAR

In [1]:
#ismlar degan ro'yxat yarating va kamida 3 ta yaqin do'stingizning ismini kiriting
ismlar = ['Ali', 'Vali', 'Hasan', 'Husan', "G'ani"]
#Ro'yxatdagi har bir do'stingizga qisqa xabar yozib konsolga chiqaring:
print("Salom " + ismlar[0] + " ishlaring yaxshimi?")
print(f"{ismlar[2]} va {ismlar[3]} egizaklar")
print(ismlar[-1] + " g'ildirakni g'izillatib g'ildratti")
Salom Ali ishlaring yaxshimi? Hasan va Husan egizaklar G'ani g'ildirakni g'izillatib g'ildratti
In [2]:
# sonlar deb nomlangan ro'yxat yarating va ichiga turli sonlarni yuklang (musbat, manfiy, butun, o'nlik).
sonlar = [22, -58.2, 34.0, 67, 1983, 123_456_678_000, 112.4]
print(sonlar)
[22, -58.2, 34.0, 67, 1983, 123456678000, 112.4]
In [3]:
# Yuqoridagi ro'yxatdagi sonlar ustida turli arifmetik amallar bajarib ko'ring. Ro'yxatdagi ba'zi sonlarning qiymatini o'zgartiring, ba'zilarini esa almashtiring.
sonlar[0] = sonlar[0]+sonlar[-1]
sonlar[1] = -67.8
sonlar[4] = sonlar[4] + 37
del sonlar[5]
print(sonlar)
[134.4, -67.8, 34.0, 67, 2020, 112.4]
In [4]:
#t_shaxslarva z_shaxslar degan 2 ta ro'yxat yarating va biriga o'zingiz eng ko'p hurmat qilgan tarixiy shaxslarning, ikkinchisiga esa zamonamizdagi tirik bo'lgan shaxslarning ismini kiriting.
t_shaxslar = ['Amir Temur','Imom Buxoriy', 'Napoleon']
z_shaxslar = ['Bill Gates', 'Elon Musk', 'Doasnald Trump']
In [5]:
#Yuqoridagi ro'yxatlarning har biridan bittadan qiymatni sug'urib olib (.pop()), quyidagi ko'rinishda chiqaring:
print(f"\nMen tarixiy shaxslardan {t_shaxslar.pop(1)} bilan,\n\
zamonaviy shaxslardan esa {z_shaxslar.pop(0)} bilan\n\
suhbat qilishni istar edim\n")
Men tarixiy shaxslardan Imom Buxoriy bilan, zamonaviy shaxslardan esa Bill Gates bilan suhbat qilishni istar edim
In [6]:
#friends nomli bo'sh ro'yxat tuzing va unga .append() yordamida 5-6 ta mehmonga chaqirmoqchi bo'lgan do'stlaringizni kiriting.
friends = []
friends.append('John')
friends.append('Alex')
friends.append('Danny')
friends.append('Sobirjon')
friends.append('Vanya')
print(friends)
['John', 'Alex', 'Danny', 'Sobirjon', 'Vanya']
In [8]:
#Yuqoridagi ro'yxatdan mehmonga kela olmaydigan odamlarni .remove() metodi yordamida o'chrib tashlang.
friends.remove('John')
friends.remove('Alex')
print(friends)
['Danny', 'Sobirjon', 'Vanya']
In [9]:
#Ro'yxatning oxiriga, boshiga va o'rtasiga yangi ismlar qo'shing.
friends.append('Hasan')
friends.insert(0, 'Husan')
friends.insert(2, 'Ivan')
print(friends)
['Husan', 'Danny', 'Ivan', 'Sobirjon', 'Vanya', 'Hasan']
In [10]:
#Yangi mehmonlar deb nomlangan bo'sh ro'yxat yarating. .pop() va .append() metodlari yordamida mehmonga kelgan do'stlaringizning ismini friends ro'yxatidan sug'urib olib, mehmonlar ro'yxatiga qo'shing.
mehmonlar = []
mehmonlar.append(friends.pop(3))
mehmonlar.append(friends.pop(-1))
mehmonlar.append(friends.pop(0))
print("\nKelgan mehmonlar: ", mehmonlar)
Kelgan mehmonlar: ['Sobirjon', 'Hasan', 'Husan']
08-DARS. RO'YXATLAR BILAN ISHLASH
Ro'yxatlarning ustida turli amallar bajarishni o'rganamiz

RO'YXATNI TARTIBLASH
Aksar holatlarda ro'yxat ichidagi elementlarni alifbo ketma-ketligida tartiblash talab qilinishi mumkin. Buning uchun list uchun maxsus .sort() metodidan foydalanamiz.
In [4]:
cars = ['bmw','mercedes benz', 'volvo', 'general motors', 'tesla', 'audi']
cars.sort()
print(cars)
['audi', 'bmw', 'general motors', 'mercedes benz', 'tesla', 'volvo']
Kurib turibsiz, yuqoridagi ro'yxatimiz alifbo bo'yicha tartiblandi.
Diqqat! Tartiblashda katta harflar kichik harflardan avval kelishini hisobga oling. Agar matndagi so'zlarning bosh harfi katta-kichik aralash yozilgan bo'lsa, ularni bir ko'rinishga keltirib olish maqsadga muvofiq bo'ladi.
In [5]:
cars = ['Bmw','mercedes benz', 'volvo', 'gm', 'tesla', 'audi']
cars.sort()
print(cars)
['Bmw', 'audi', 'gm', 'mercedes benz', 'tesla', 'volvo']
Yuqoridagi misolda 'Bmw' elementi katta harf bilan boshlangani uchun ro'yxatning boshidan joy oldi.
Ro'yxatni teskari tartibda saqlash uchun .sort() metodi ichida reverse=True argumentini ham kiritamiz.
In [6]:
cars = ['bmw','mercedes benz', 'volvo', 'general motors', 'tesla', 'audi']
cars.sort(reverse=True)
print(cars)
['volvo', 'tesla', 'mercedes benz', 'general motors', 'bmw', 'audi']
.sort() metodi ro'yxatni tartiblaydi. Ba'zida asl ro'yxat ichidagi elementlarning ketma-ketligini buzmagan holda ro'yxatni tartiblash talab qilinishi mumkin. Buning uchun sorted() funktsiyasidan foydalanamiz:
In [7]:
mehmonlar = ['Odil', 'Hamid', 'Temur', 'Avazbek', 'Farruh', 'Shamsiddin']
print("sorted() qaytargan ro'yxat:", sorted(mehmonlar))
print("Asl ro'yxat o'zgarmas qoldi:", mehmonlar)
sorted() qaytargan ro'yxat: ['Avazbek', 'Farruh', 'Hamid', 'Odil', 'Shamsiddin', 'Temur'] Asl ro'yxat o'zgarmas qoldi: ['Odil', 'Hamid', 'Temur', 'Avazbek', 'Farruh', 'Shamsiddin']
sorted() funktsiyasi yordamida teskari tartiblash uchun ham reverse=True argumentini beramiz:
In [8]:
print(sorted(mehmonlar, reverse=True))
['Temur', 'Shamsiddin', 'Odil', 'Hamid', 'Farruh', 'Avazbek']
Yuqoridagi ikki usul bilan sonli ro'yxatlarni ham tartiblashimiz mumkin:
In [9]:
ages = [12, 98, 34, 65, 34, 76, 11]
ages.sort()
print(ages)
print(sorted(ages, reverse=True))
[11, 12, 34, 34, 65, 76, 98] [98, 76, 65, 34, 34, 12, 11]
RO'YXATNI AYLANTIRISH
Ba'zida ro'yxatni aylantirish (boshini oxiriga, oxirini boshiga) talab qilinishi mumkin. Buning uchun .reverse() metodidan foydalanamiz.
In [10]:
fruits = ['pear','banana','apple','watermelon','lemon']
fruits.reverse()
print(fruits)
['lemon', 'watermelon', 'apple', 'banana', 'pear']
Natija va asl ro'yxatni solishtiring.
RO'YXATNING UZUNLIGINI BILISH
Ro'yxatning uzunligi, ya'ni uning ichidagi elementlar sonini aniqlash uchun len() funktsiyasidan foydalanamiz:
In [11]:
fruits = ['pear','banana','apple','watermelon','lemon']
print("Elementlar soni:",len(fruits)) # len(fruits) ro'yxat uzunligini qaytaradi
Elementlar soni: 5