«применение современных информационно коммуникационных технологий в проведении реформ в новом узбекистане»

«Yangi O‘zbekistonda islohotlarni amalga oshirishda zamonaviy axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalaridan foydalanish» mavzusida Xalqaro ilmiy-amaliy konferentsiya 
Andijon 
 
27-29 oktabr 2021 yil 
101 
Анъанавий 
маҳсулот-
лардан 
дастурий 
маҳсулот-
ларнинг 
фарқлари 
такрорланадиган 
илмий-техника 
маҳсулотларидан 
фойдани аниқлаш; 
5 
инновацияни ва уни қўллаш муҳитини ўзаро мослаштириш 
заруриятидан 
келиб 
чиқадиган 
маркетинг 
тадқиқотларининг махсус вазифаларининг пайдо бўлиши; 
6 
дастурий 
маҳсулотларни 
истеъмолчига 
ўтказиш 
жараёнининг ўзига хослиги, бу ҳар доим ҳам олди-сотди 
акти билан воситачилик қилмайди. Маҳсулотни харидор 
сотиб олади, лекин сотувчи уни йўқотмайди. 
7 
жуда тез эскирган маҳсулотнинг жисмоний эскиришининг 
йўқлиги; 
8 
ДВ сифатига, айниқса космик технологиялар, авиация, 
атом энергетикаси ва бошқалар каби муҳим иловалар 
сифатига юқори талабларни қўйиш. 
Манба: муаллиф томонидан тайёрланди. 
Шунинг учун, олдиндан буюртма билан юборилган дастур, 
ихтисослаштирилган дўкондан сотиб олинган дастурнинг ярми нархига тенг 
бўлиши мумкин. Қолган бир марталик харажатлар - бозорни дастлабки таҳлил 
қилиш, тадқиқот ёки муаммоларни таҳлил қилиш, муҳандислик лойиҳалаш, 
кодлаш, синаш, топилган хатоларни бартараф этиш харажатларидан иборат. 
Репликация нархининг ўзи, одатда, АҚШ ва бошқа ривожланган мамлакатлар 
фирмалари томонидан сотиладиган дастурий маҳсулотлар нархига 
киритилмайди. 
Нархларни белгилашнинг энг оддий усули - бу маҳсулот таннархига 
стандарт устамани қўшиш. Ушбу ёндашув махсус дастурий маҳсулот учун 
нарх белгилашда оқланади, аммо илмий ва техник фаолиятнинг такрорланган 
натижаларига нисбатан бу мутлақо абсурддир. 
Кўпайтирилаётган дастурий маҳсулот нархининг асоси сифатида бутун 
муомалага тарқалган бир марталик ва жорий харажатлар йиғиндисини олиш 
мантиқан тўғри. Бироқ, номукаммал ДВ бозорига нисбатан, бу ёндашув доимо 
тушунмовчиликларга олиб келади, чунки айланишни олдиндан билиш деярли 
мумкин эмас. Мутахассисларнинг фикрига кўра, ДВ бозори сотиш учун ишлаб 
чиқилган ўнта дастурдан фақат биттасини қабул қилади [3]. Кутилмаган 
миқдордаги сотувлар билан такрорланадиган маҳсулотларга нарх белгилашда, 
нарх қандай белгиланмасин, агар дастурий маҳсулот бозор томонидан қабул 
қилинмаса, бу муқаррар равишда йўқотишларга олиб келади. Ва, аксинча, агар 
ҳисобланган версияга нисбатан айланма ошиб кетган бўлса, ортиқча фойда 
пайдо бўлади. Ўртача ва умуман ДВ бозори учун барқарор барқарорлик 
мавжуд-ДВ нархининг тиражга кўпайган дастурчи-ишлаб чиқарувчининг 
маошига нисбати тахминан 2,5-3 ни ташкил этади [2]. 
Дастурий таъминот маҳсулотларининг цивилизациялашган бозорини 
шакллантиришда муаллифларни ўз ишланмаларидан "қароқчи (пират)" 
фойдаланишдан ҳимоя қилиш жуда муҳимдир. Лицензияланмаган ДВдан 

---