«применение современных информационно коммуникационных технологий в проведении реформ в новом узбекистане»

«Yangi O‘zbekistonda islohotlarni amalga oshirishda zamonaviy axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalaridan foydalanish» mavzusida Xalqaro ilmiy-amaliy konferentsiya 
Andijon 
 
27-29 oktabr 2021 yil 
593 
Кредитнинг зарурлиги ва уни белгиловчи омиллар 
Пул изидан қувиш орқали кредит атамасининг кашф қилиниши кишилик 
жамиятининг доҳиёна ихтироларидан бири саналади. Кредитдан миннатдор 
бўлишимиз керакки, у вақт сарфланишининг кескин қисқаришига ёрдам 
беради. Қарз олувчи (корхона) қўшимча қиймат ҳисобидан ўзининг ресурсини 
кўпайтириш, хўжалик фаолиятини тобара кенгайтириш, ишлаб чиқаришда 
тезлашувга эришиш имкониятларига эга бўлади. Бунда кредитдан 
фойдаланувчи шахс иккита қулай шароитга: 
биринчидан,
шахс ўзининг 
фаолиятини кенгайтириш орқали эришилган қўшимча ресурс ҳисобидан 
имкониятга эга бўлиши; 
иккинчидан,
қўйилган мақсадга эришишни 
тезлаштириш, хохишига кўра муайян нарса, предмет ёки қимматликларга ва 
ўз навбатида, келгусида муайян воситаларга эга бўлиши мумкин. 
Кредитнинг пайдо бўлишини маҳсулот ишлаб чиқариш соҳасидан эмас, 
балки айирбошлаш соҳасидан излаш мақсадга мувофиқ бўлади. Бунда товар 
эгалари иқтисодий муносабатларда мустақил юридик шахс ёки мулк эгаси 
сифатида бир-бирига қарама-қарши ёки рақобатда бўлади. 
Кредитнинг моҳияти ва унинг намоён бўлиш шакллари 
Кредит кўпинча пул шакли сифатида идрок этилади. Биринчи қарашда 
ҳақиқтан пойдевор бордек. Замонавий хўжалик юритишда қарзлар пул 
маблағининг йирик қисмини ташкил этади. Шундай бўлса-да, пул ва кредит – 
нафақат турли хил тушунча, ҳатто турлича муносабатда ҳамдир.
Айтиш жоизки, пул ва кредитнинг натурал–ашёвий кўриниши эмас, 
балки иқтисодий кўринишлари ҳам мавжудлигини айрим иқтисодий 
адабиётларда кузатиш мумкин. Бир иштирокчи иккинчи иштирокчига пул 
белгиларидан қанча миқдорда бериб туриши ёки улар қайси купюралардан 
иборатлигининг аҳамияти йўқ. Пул ва кредит иқтисодий категория 
бўланганлиги сабабли уларнинг моҳияти тўғрисида тасаввурга эга бўлиш, 
уларнинг моҳиятини пул кўринишида эмас, балки уларни таснифига кўра 
иқтисодий (қиймат) муносабатлари орқали шакллантириш мумкин. 
Қарзга берилган ссуданинг қийматини қуйидаги кўринишда ифодалаш 
мумкин: