«применение современных информационно коммуникационных технологий в проведении реформ в новом узбекистане»

«Yangi O‘zbekistonda islohotlarni amalga oshirishda zamonaviy axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalaridan foydalanish» mavzusida Xalqaro ilmiy-amaliy konferentsiya 
Andijon 
 
27-29 oktabr 2021 yil 
482 
manbalarini va ulardan uzoq muddatga foydalanishni aniqlash. Prognozlar 
moliyaviy apparatni moliyalashtirishni rivojlantirish va takomillashtirishning turli 
variantlarini, moliyaviy siyosatni amalga oshirish shakllari va usullarini belgilash va 
tahlil qilishga imkon beradi. Moliyaviy prognozlash variantlari, bashorat qilishning 
o’ziga xos tarixiy maqsadli funktsiyasi nuqtai nazaridan, adekvat iqtisodiy jarayon 
deb tan olingan variantlardan tashqari, barcha variantlarni rad etish orqali boshqaruv 
qarorlarini qabul qilish uchun asos yaratadi. Reja samarali va maqbul bo’lishi uchun 
uning oldidan iloji boricha uzluksiz prognoz bo’lishi kerak, bu esa hozirgi va keyingi 
rejalarni ilmiy asoslashga imkon beradi. Moliyaviy prognoz qilish uchun turli usullar 
qo’llaniladi: iqtisodiy protsessorlarni aniqlaydigan (ta’sir qiladigan) omillarga qarab 
moliyaviy rejalar ko’rsatkichlarining dinamikasini tavsiflovchi ekonometrik 
modellarni qurish; korrelyatsiya va regressiya tahlili; to’g’ridan - to’g’ri ekspert 
xulosasi. Ishlab chiqilgan prognozlar moliyaviy xodimlarni rejalashtirish qarorining 
u yoki bu variantini chuqurroq va har tomonlama asoslash, joriy va bo’layotgan 
o’zgarishlarning ta’sirini aniqroq hisobga olish imkonini beradigan har xil oldindan 
rejalashtirilgan chora- tadbirlar va baholashlar bilan qurollantiradi. iqtisodiyotning 
turli sohalari. Moliyaviy rejaning ilmiy asosliligi ilmiy prognozning sifati va uning 
aniqligi bilan oldindan belgilanadi. 
Sifatli ilmiy asoslangan prognozlar asosida moliyaviy dasturlarini ishlab 
chiqish amalga oshiriladi. Moliyaviy dasturlash - bu aniq rejalashtirilgan maqsadlar 
va ularga erishish vositalariga asoslangan dasturiy maqsadli yondashuvni nazarda 
tutadigan moliyaviy rejalashtirish usuli. Dasturlash sohalarda korxona xarajatlari 
ustuvorliklarini belgilash, korxona mablag’larini sarflash samaradorligini oshirish, 
muqobil imkoniyatlardan foydalangan holda moliyalashtirishni to’xtatishdan iborat. 
Dastur variantini tanlash, birinchi navbatda, iqtisodiy (resurs) omillarga bog’liq 
bo’lib, shu bilan birga, maqsadga erishishning ko’lami, ahamiyati va murakkabligini 
emas, balki mavjud ortda qolishning hajmini, kutilayotgan umumiy samarani, 
maqsadga erisha olmaslik natijasida yuzaga kelishi mumkin bo’lgan yo’qotishlar. 
Moliyaviy siyosat sohasidagi qisqa va uzoq muddatli maqsad va chora - tadbirlarni 
muvofiqlashtirishning muhim usuli sifatida dasturlash zamonaviy moliyaviy 
rejalashtirish amaliyotida faol qo’llaniladi. Rivojlangan mamlakatlarda moliyaviy 
dasturlash 1960 - yillardan boshlab qo’llanila boshlandi. Uning mohiyati 3-5 yillik 
moliyaviy rejalarini tayyorlashdan iborat. Har bir 3-5 yillik reja joriy yil rejasi 
ko’rsatkichlarining kutilgan bajarilishi asosida tuzatiladi. SHu bilan birga, ikkinchisi 
bir yil davomida (hisobot davridan keyin) besh yillik miqyosda harakat qiladi 
("dinamika"). Birinchi kelgusi yil uchun maqsadli ko’rsatmalar (majburiy), keyingi 
to’rt yil esa indikativdir. [6.24 b]
Hozirgi vaqtda sanoat korxonalarida maqsadli kompleks dasturlar keng 
qo’llanilmoqda, ular belgilangan maqsadlarga erishishga qaratilgan tadqiqot, 
tashkiliy, iqtisodiy va boshqa chora - tadbirlar, resurslar va ijrochilarda muvozanat 
bo’lishini ta’minlab beriladi.
Yuqorida bildirilgan fikrlarga xulosa yasab shuni aytish mumkinki, moliyaviy 
prognozlash va dasturlash sanoat korxonalarining moliyaviy mablag’lari va 

---